Page 4 - 10. SINIF BİYOLOJİ FAVORİ ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 1. ünite: hücre bölünmeleri

5 Kromozom sayısı ile canlıların gelişmişlikleri arasında 7 Hücre döngüsünün yaklaşık %90’ı interfazda geçer.
bir ilişki yoktur. Örneğin sazan balığı (Cyprinus carpio Yaşamsal faaliyetlerin devam ettiği interfaz ayrıca hüc-
- Ciprinus karpiyo) 104, amip (Amoeba proteus) 250, renin hızla büyüdüğü, metabolizmanın hızlandığı ve
güvercin (Columbia livia - Kolumbiya liviya) 80 kromo- bölünme ile ilgili hazırlıkların yapıldığı en uzun evredir.
zoma sahiptir. Gelişmişlik açısından önemli olan kromo- İnterfazda hücrenin hacmi artar ve DNA eşlenmesi ger-
zomlar üzerindeki genlerin canlıya kattıkları niteliklerdir. çekleşir. ATP ve protein sentezi gibi metabolik olaylar hız-
Kromozomlar, uzun DNA zincirlerinin proteinler üzerine lanır, mitokondri gibi organellerin sayısı artar. İnterfaz,
sarılıp çok sayıda sarmal oluşturmasıyla meydana gelir. sitokinez evresi tamamlandığında başlar ve mitoz başla-
Prokaryot hücrelerin sahip olduğu halkasal DNA mole- yana kadar devam eder. Hayvan hücresinde sentrozom
külüne de kromozom denir. Eşlenen bir kromozomun iki interfazda eşlenir. Bitki hücrelerinde sentrozom bulunma-
parçasından her birine kromatit adı verilir. Bir kromozo- dığı için sentrozom eşlenmesi görülmez.
mun birbirinin kopyası olan iki kromatitine ise kardeş kro- Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine
matitler denir. Kardeş kromatitleri bir arada tutan bölgeye ulaşılamaz?
sentromer, sentromerde bulunan iğ ipliklerinin bağlandığı
proteinlere ise kinetokor adı verilir. A) Hücre bölünmesi birden fazla evreden meydana gelir.
Parçada aşağıdakilerden hangisinin tanımı yapılma- B) Hücre potansiyeli interfaz evresinde yükselir.
mıştır? C) Sentrozom her canlıda bulunmaz.
A) Sentromer B) Prokaryot hücre D) Bazı organeller sayısını arttırır.
C) Kromozom D) Kromatit E) Bitki hücresinde DNA eşleşmesi gerçekleşmez.
E) Kinetokor

8 Mitotik evre, bölünme ile ilgili tüm hazırlıklar yapıldıktan
sonra bölünmenin gerçekleştiği evredir. Farklı kromozom
6 Yeni oluşmuş bir hücrenin bölünerek yeni hücreler mey- takımlarına sahip (n, 2n, 3n gibi) hücrelerde gerçekleşe-
dana getirmesi sürecine hücre döngüsü denir. Hücre bilir. Ökaryotik tek hücrelilerde üremeyi; çok hücrelilerde
döngüsü, interfaz ve mitotik evre olmak üzere iki bölüm- ise çoğunlukla büyümeyi, gelişmeyi, yenilenmeyi, kromo-
den oluşur. Interfaz; G1 (birinci ara), S (sentez), G2 (ikinci zom yapısı ve sayısı değişmediğinden kalıtsal devamlı-
ara) olmak üzere 3 alt evreden meydana gelir. Uzun bir lığı sağlar. Çok hücreli organizmaların hücreleri sınırsız
interfazı, kısa bir mitotik evre takip eder. Hücre döngü- bölünme yeteneğine sahip değildir. Bitkilerin meristem
sünün süresi, aynı canlının farklı dokularında değişiklik dokularının, sınırsız bölündükleri kabul edilir. Yeryüzünde
gösterebilir. Örneğin insanda bazı hücreler 24 saatte bir tespit edilen en yaşlı bitkinin 80 000 yıl yaşayabildiği tah-
bölünür. Deri ve bağırsak epitel dokusundaki bazı hüc- min edilmektedir. Sınırsız yaşayan bir bitki yoktur. Mitotik
reler sekiz saatte bir bölünür. Hücre döngüsünün süresi, evre sonunda bir hücreden aynı kalıtsal özelliğe sahip
farklı canlı türlerinde değişiklik gösterebilir. Bu süre yak- iki yavru hücre oluşur. Oluşan hücrelerin büyüklüğünde,
laşık olarak maya hücresinde 90 dakika, bakteri hücre- organel sayısında ve sitoplazma miktarında farklılıklar
sinde 20 dakikadır. olabilir.

Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıda- Bu parçaya aşağıdaki düşünceyi geliştirme yolların-
kilerden hangisi olabilir? dan hangisiyle giriş yapılmıştır?

A) İnterfaz B) Hücre A) Tanımlama B) Benzetme
C) Mitoz Bölünme D) İnterfaz ve Sentez C) Tanık gösterme D) Karşılaştırma
E) Hücre Döngüsü E) Örneklendirme

4 markaj Yayınları / 10. Sınıf biyoloji
MARKAJ YAYINLARI