Page 7 - 2024 kpss dil bilgisi çalışma yaprakları data

YAZIM KURALLARI (KISALTMALARIN YAZIMI - ALINTI KELİMELERİN YAZIMI) KPSS

KISALTMALARIN YAZIMI

• Kuruluş, ülke, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmala- { Not: Numara sözünün kısaltması da kelime gibi
rında her kelimenin ilk harfi büyük yazılır. okunduğundan getirilecek olan ek okunuşa göre geti-

Örnek: rilecektir: No.lu, No.suz
› TDK (Türk Dil Kurumu), ABD (Amerika Birleşik » Sonunda nokta bulunan kısaltmalarla üs işaretli kı-
Devletleri), KB (Kutadgu Bilig), TD (Türk Dili), K
(kuzey)... saltmalara gelen ekler kesmeyle ayrılmaz.
3
› vb.leri, Alm.dan, cm e (santimetreküpe)
{ Not: Bazı kısaltmalarda son kelimenin birkaç harfi- » Sert ünsüzle biten kısaltmalar, ek aldıkları zaman
DATA YAYINLARI
nin kısaltmaya alındığı, bazen de aradaki kelimelerden okunuşta sert ses yumuşatılmaz:
harf alınmadığı görülür. Bu kısaltmaların akılda kalabil- › RTÜK’e (RTÜĞ’e değil), TÜBİTAK’ın (TÜBİ-
mesi için yeni bir kelime oluşturulur. TAĞ’ın değil)
Örnek: » Ancak birlik kelimesiyle yapılan kısaltmalarda söyle-
› BOTAŞ (Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şir- yişte k’nin yumuşatılması normaldir.
keti), TÖMER (Türkçe Öğretim Merkezi)...
› ÇUKOBİRLİK’e (söylenişi ÇUKOBİRLİĞE), FİS-
KOBİRLİK’in (söylenişi FİSKOBİRLİĞİN)
{ Not: Gelenekleşmiş olan T.C. (Türkiye Cumhuriyeti)
ve T. (Türkçe) kısaltmalar hariç büyük harflerle yapılan
kısaltmalarda nokta kullanılmaz. Soru: Aşağıdakilerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) TBMM’nin kuruluşuyla ilgili bir konferans verildi, bu
• Ölçü birimlerinin uluslararası kısaltmaları kullanılır. konferansta tarihi bilgiler paylaşıldı.
Örnek: B) Kamuoyunda, DSİ’ye yönelik çıkan suçlama haber-
› m (metre), kg (kilogram), mm (milimetre), cm (santi- leri merak konusu oldu.
metre), l (litre) ... C) Açıkça belirtmek gerekirse ÖSYM’nin bu yılki sınava
yönelik tutumu merak ediliyor.
• Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında D) Uzun zamandır uçuşları durdurulan THY’nın bu yılki
ka ifadeleri kısaltmalarında, ilk harf v kelimeyi uçak seferleri salı günü başlayacak.
oluşturan temel harfler dikkate alınır. Kısaltılan kelime
veya kelime grubu; özel isim, ünvan veya rütbe ise ilk E) Yapılan kazılarda MÖ’ye ait bazı tarihi kalıntılara
rastlandı.
harf büyük; cins isim ise ilk harf küçük olur.
Örnek: Çözüm: Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen
› Alm. (Almanca), Karahan Mah. (Karahan Mahalle- ekler, kısaltmanın son harfine göre getirilir. Buna göre D
si), Av. (Avukat), sf. (sıfat), haz. (hazırlayan)... seçeneğinde yazım yanlışı yapılmıştır. “THY’nın” ifade-
sinde ek, kısaltmanın açılımına (Türk Hava Yollarının)
göre getirilmiştir. Bu hatalı bir yazımdır, kısaltmanın son
Kısaltmalara Gelen Ekler Nasıl Yazılır? harfine göre ifade, “THY’nin” şeklinde yazılmalıdır.
» Küçük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde
kelimenin okunuşu esas alınır.
› cm’yi, kg’dan, mm’den, kr.un ALINTI KELİMELERİN YAZIMI
• Çift ünsüz harfle başlayan Batı kökenli alıntılar, ünsüz-
» Büyük harflerle yapılan kısaltmalara getirilen eklerde ler arasına ünlü konulmadan yazılır.
ise kısaltmanın son harfinin okunuşu esas alınır: Örnek:
› TRT’nin, BDT’ye, TDK’den, THY’de, TL’nin...
› gram, grup, Hristiyan, kredi, kritik, plan, profesör,
» Kısaltması büyük harflerle yapılıp bir kelime gibi oku- program, psikoloji, spiker, spor, trafik, tren vb.
nan kısaltmalara getirilen eklerde kısaltmanın okunu- • İçinde yan yana iki veya daha fazla ünsüz bulunan Batı
şu esas alınır: kökenli alıntılar, ünsüzler arasına ünlü konulmadan yazılır.
› ASELSAN’da, BOTAŞ’ın, UNESCO’ya, NA- Örnek:
TO’dan... › alafranga, apartman, biyografi, elektrik, kilogram,

orkestra, paragraf, telgraf vb.
29