Page 9 - 2024 KPSS COĞRAFYA KONU ANLATIMLI - DATA YAYINLARI

TÜRKİYE’DE BÖLÜM

NÜFUS VE YERLEŞME 4

TÜRKİYE’DE NÜFUS

NÜFUS VE NÜFUS SAYIMI Osmanlı Devleti’nde ilk
nüfus sayımı II� Mahmut
● Sınırları belirli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insan sayısına nüfus denir. 1831 Dönemi’nde asker ve vergi
Nüfus sayımı nüfusun genel özelliklerini belirlemek için yapılır. yükümlülerini belirlemeye
● Nüfus kavramı sadece sayılardan ibaret değildir. Niceliğinden ziyade niteliğini de yönelik olarak yapılmıştır�
içerir. Nüfusla ilgili bu özellikler aynı zamanda ülkelerin kalkınma hızını da etkile-
mektedir.
● Nüfusun artış hızının niteliğini değiştirmeye yönelik devlet eliyle yapılan planlanan
her türlü faaliyete nüfus politikası denir. Bu politikaların uygulanmasında asıl amaç Kimlik belgesi vermek
ülkelerin kalkınma düzeyleri ile nitelik ve niceliği arasında denge kurmaktır. 1844 amacıyla sayım yapılmış-
● Bir ülkenin nüfusu kadar bu nüfusun ülkedeki faaliyetlere katılımı, eğitim, sağlık, tır�
sosyal faaliyet vb. ihtiyaçlarının karşılanması üretici ve tüketici sınıflarda bulunma-
ları da önemlidir.
● Nüfus artış hızı kalkınma hızından az olan ülkeler gelişmiş ülkelerdir. İnsan kaynağı
ülke kaynağı ile dengeli bir şekilde arttığında ve doğru bir şekilde kullanıldığında Yapılan nüfus sayımına
göre Anadolu nüfusu yakla-
gelişme gerçekleşir. • BuYAYINLARI
● Modern anlamda nüfus sayımları ilk defa İskandinav ülkelerinde yapılmıştır. 1874 şık 12 milyondur� Osmanlı
Devletin’nin nüfusu ise
yaklaşık 29 milyondur�
Nüfus sayımlarının yapılma- Nüfus bilimi uzmanları insanlık
DATA
sında hedeflenen amaçlar tarihi boyunca nüfus alanında
• Ülke nüfus miktarını ve yaş üç büyük sıçrama döneminin Türkiye Cumhuriyeti’ndeki
yaşandığını düşünmektedir�
gruplarına dağılışını, ilk nüfus sayımı 1927 yılında
• Nüfus artış oranını, sıçramalardan birincisi ikinci nüfus sayımı 1935’te
• Kent ve kır nüfusunu, insanların alet yapımını keşfet- yapılmıştır� 1935’ten sonra
meleridir�
sayımların 5 yılda bir yapıl-
• Nüfusun eğitim durumunu, 1927 masına karar verilmiştir�
• Nüfusun sektörlere göre dağılı- • İkinci sıçrama insanların yer- 1990 yılından sonra ise 10
mını, leşik hayata geçmesi, tarımla yılda bir yapılması karar-
• Çalışan ve işsiz nüfusu, uğraşmaları ve hayvanları evcil- laştırılmıştır�
leştirmeleri ile olmuştur�
• Nüfusun cinsiyet durumunu,
• Nüfus hareketlerini belirlemek- • Üçüncü sıçrama ise Sanayi Dev-
tedir� rimi ile gerçekleşmiştir� 2007 yılında Adrese Dayalı
Nüfus Kayıt Sistemi uygula-
N 2007 masına geçilmiştir ve nüfus
NOTOT
sayımı her yılın sonunda
De facto: Kişilerin sayım esnasında bulundukları yere göre yapılan sayımdır� ikametgah adresine göre
De jure: Kayıtlı olunan ikâmetgaha göre yapılan nüfus sayımıdır� yapılmaya başlanmıştır�

TÜİK Türkıye İstatıstık Kurumu (TÜİK): Kalkınma Bakanlığına bağlı çalışan TÜİK, nüfus bilgilerini Adrese Dayalı Nüfus Kayıt
Sistemi ile elde eden araştırma kurumudur� Ülkemizin ekonomi, nüfus, sosyal konular, kültür, çevre, bilim ve teknoloji
alanları ile ilgili istatistiklerini derlemek, değerlendirmek, analiz etmek ve yayımlamak kurumun görevleri arasındadır�

75