Page 39 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 451
eksenleri arası, hesap açıklığı olarak alınır. Betonarme
yapı elemanlarında çelikler çekmeğe çalıştığından
kirişlerde esas çelikler alta konur. Üst tarafa da montaj
demirleri konularak donatının bağlanması sağlanır.
Bazı durumlarda kirişin yapılacağı yer sınırlı olabilir ve
33 kirişin basınç gerilmeleri, tarafsız eksen üzerindeki
beton alanı karşılayamaz. Bu durumda kirişin basınç
gerilmelerini karşılamada beton alanını desteklemek
KİRİŞLER üzere çelik donatı konulabilir. Bu tür kirişlere, çift
donatılı betonarme kirişi denir.
Çerçeve kirişleri en az 20x30 cm kesitinde
olmalıdır. Gövde genişliği kirişin oturduğu kolonun
DATA YAYINLARI
genişliğine kiriş yüksekliğinin 1.5 katını eklemekle
bulunan değeri geçmemelidir.
Kirişlerde boyuna donatı yüzdesi Tablo 1’de verilen
değerlerden az olmamalıdır.

Tablo 1. Kirişlerde Minimum Boyuna Çekme Donatısı
Boyuna Donatı Oranı BÇ I BÇ II BÇ III
μmin 0.005 0.004 0.003

Kesite konulan donatı adedi ile taşınabilecek
moment kapasitesi kesite gelen hesap momentinin
%33’ünden fazla ise minimum donatı koşuluna bağlı
Genellikle, dikdörtgen kesitli olup yatay durumda kalınmayabilir.
çalışan yapı elamanlarıdır. Üzerlerine gelen yükleri Açıklıklarda kirişler mümkün oldukça tek donatılı
taşıyarak oturdukları mesnetlere nakledeler. Bu olarak boyutlandırılmalıdır. Zorunlu olduğu durumlarda
yüklenme anında, beton basınca ve betonarme kiriş basınç donatısı kullanılabilir. Basınç donatısı yüzdesi
içerisindeki çelik ise çekme gerilmelerine karşı 0.01’den ve çekme donatısının %50’sinden fazla
dayanım sağlamış olurlar. olamaz. Tek donatılı olarak boyutlandırılan kesitlerin
basınç yüzünde minimum 2Φ12 donatı
1. Betonarme Kiriş Türleri bulundurulmalıdır.
Kirişler mesnet durumlarına ve donatı şekillerine Mesnetlerdeki üst donatının en az 1/3’ü moment
göre aşağıdaki gibi isimlendirilirler. Betonarme kirişler sıfır noktasından, ankraj boyu kadar uzatılmalıdır. Bu
kısaca şunlardır: donatı uzunluğu kiriş serbest açıklığının ¼ ünden az
• Hatıllar, olmamalıdır. Kolona saplanan kirişlerin kolonun öbür
• Lentolar, yüzünde devam etmediği durumlarda kirişlerdeki alt ve
• Basit kirişler, üst donatı, kolonun karşı yüzüne kadar uzatılıp 90
o
• Konsol ve konsollu kirişler, büküldükten sonra ankraj uzunluğu kadar düşey yönde
• Devameden kirişler, devam ettirilmelidir. Her iki taraftan kirişlerin saplandığı
• Ters kirişler, kolonlarda çekme ve basınç donatıları sürekli olmalıdır.
• Tablalı kirişlerdir. Kirişler düşey yükler ve deprem etkileri altında her
iki uçta doğabilecek momentlerinin yaratacağı kayma
2. Yapılarda Kullanımına Göre Ortak Özellikleri gerilmelerini, emniyetle taşıyabilecek biçimde
Genel olarak, bir betonarme kiriş üzerine gelen boyutlandırılıp donatılmalıdır. Birinci ve ikinci
yükü taşıyarak mesnetlere naklederken eğilmeye derecedeki deprem bölgelerinde minimum etriye çapı
zorlanır. Bu durumda kirişin orta kısmında, kiriş Φ8’den az olmamalıdır. Etriye aralığı kirişin genişliği ve
yüksekliğinin yarısından geçtiği kabul edilen tarafsız kiriş yüksekliğinin yarısını geçmemelidir.
eksenin, üst kısmı basınca ve alt kısmı çekmeğe Kirişlerin her iki ucunda kiriş yüksekliğinin iki katı
çalışır. Betonarme kirişin oturduğu mesnetler uzunluğundaki bir bölgede etriye alanı değerinden az
arasındaki açıklık “serbest açıklık” tır. olmamalıdır. Ayrıca bu bölge içinde etriye aralığı kiriş
Kirişte hesap açıklığı az olan (35 cm ve daha az) faydalı yüksekliğinin ¼’ünü geçmemelidir. Kolon
mesnetlerde mesnet eksenleri arasındaki uzaklık yüzünden birinci etriyeye olan uzaklık 5 cm’yi
olarak alınır. Mesnet kalınlığı 35 cm’den fazla aşmamalıdır.

olduğunda hesap açıklığı, serbest açıklığının %5'i ilave = 0.15
ederek bulunur. Devam eden kirişlerde mesnetlerin ℎ