Page 38 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 443
edilir. Ancak, yük taşıyan kolonlarda esas çelikler en
32
az Φ14’lük alınır ve kesitte simetrik olarak yerleştirilir.
Boyuna donatı en az 4Φ16 veya 6Φ14 olmalıdır.
Kolonlarda köşe oluşan her noktaya en az bir adet
boyuna donatısı bulunmalıdır.

1. En Küçük Kolon Boyutları
Kolonların çekirdek çapı >25 cm olmalıdır.
KOLONLAR Çekirdek çap kolon etriyeleri arasındaki en kısa
mesafedir. Ancak I, T ve L kesitli kolonlarda en küçük
kalınlık 20 cm olabilir. Kutu kesitli kolanlarda en küçük
beton kalınlığı 12 cm’den az olmamalıdır. Beton örtü
DATA YAYINLARI
kalınlığı ise, içteki elemanlarda 2.0 cm dıştakilerde ise
2.5 cm’den az olmamalıdır. Kat yüksekliğinin
1/20’sinden küçük, geniş kenarın dar kenara oranı
3’den daha büyük olamaz. Olması durumunda bu
kolon, perde kolon olarak tasarlanmalıdır.

2. Kolon Üretimde Dikkat Edilecek Hususlar
• İskele ayağı gibi erozyona ve çarpmaya maruz
kalan yerlerde kolonlar dairesel kesitli olur.
• Dairesel kesitli kolonların dış çapları 30 cm’den az
olmamalıdır. Bu kolonlarda çekirdek çapı da
hk/25’den büyük olmalıdır.
Betonarme kolonlar, yapıları yük taşıyıcı veya • Kolonlardaki en düşük beton sınıfı C25/30
süsleyici bazense hem yük taşıyıcı ve hem de süsleyici olmalıdır. 1. ve 2. deprem bölgelerinde, süneklilik
olarak yapılan betonarme yapı elemanlarına “kolon” düzeyi yüksek çerçevelerden oluşan yapılarla, bina
adı verilir. Yük taşıcı olarak kullanıldıklarında sütunun önem katsayısı 1.4 olan yapılarda C25/30
(kolonun), dar kenarı veya çapı, yüksekliğinin yirmide sınıfından (BS25) az beton kullanılmamalıdır.
birinden (a20) daha az olmamalıdır. • Boyuna donatı yüzdesi kesit alanının en az 0.035’i
Betonarme kolonlarda, genel olarak beton basınca, kadar olmalıdır.
çelikler flambaj veya burkulmaya, özel hallerde • Kolonlardaki boyuna donatı için BÇ III’den daha
basınca da çalıştırılır. Kesitleri; kare, dikdörtgen, yüksek nitelikte çelik kullanılamaz.
yamuk, köşeli haç, düzgün çokgen ve daire şeklinde • Bindirme ile ek yapılan yerlerde, toplam donatı
yapılabilir. Betonarme çelik donatımında, kolon esas yüzdesi (devam eden ve ek için yeni konan
boylama çelikleri kolon boyunca yerleştirilir fakat çubukların toplamı alınmak koşuluyla)
boylama çelikleri konum itibarıyla basınça da çalıştığı B160 için 0.04,
için uçları kanca yapılmaz. Ayrıca kolonlarda esas B225 için 0.05,
çelikler eklenmez. B300 için 0.06 değerlerini geçmemelidir.
Kolon esas çelikleri altındaki ve üstündeki • Kolon donatıları filiz olarak yukarı uzatılır. Filizlerin
betonarme yapı elemanı için gömülür. Beton bir bindirme payı BÇ I’de 40Φ‘den, BÇ III’de 20Φ’den
betonarme temel üzerine yapılacaksa, kolonların az yapılmaz.
oturtulacağı yerlerde filizler bırakılır. Aynı şekilde kolon • Çekme gerilmesinde çalışan kolon donatıları
betonu, kat döşeme betonunun üst seviyesinde mümkün olduğunca aynı kesitte eklenmemelidir.
kesildiğinde yine filizler bırakılmalıdır. Kolona Bunun yapılamaması halinde ơe=ơe,em için bindirme
konulacak çelik fazla ve sık ise, filiz uzunluğu arttırılır boyu %100, ơe<ơe,em için %50 artırılmalıdır. Ancak
ve kancasız konur. Filizlerin çapları ve sayısı, devam yeterli enine donatı düzeni halinde ekleme oranı
edecek kolonlardaki çeliklere eşit ve filiz boyu en az her iki cins donatı %50’ye kadar çıkarılabilir. ơe
40Φ kadar alınır. çelik gerilmesinin ơe,em’den küçük olduğu
Betonarme karkas yapılarda kolonların üzerine durumlarda ekleme oranları artırılabilir.
gelen kirişlerin çelik donatımı kolon üzerinde devam • Tutulmuş iki donatı arası ≤ 25Φe (Φ=8 ise 200 mm)
ettirilir. Aynı yapıda bir üstteki kolonun kesit alanı olmalıdır.
küçülüyorsa, kolon esas çeliklerinin kiriş içinde kalacak • Spiral adım s≤ D/5 alınmalıdır.
kısımlarında ise doğru kıvrılarak devam ettirilir ve filiz • Kolon donatı yüzdesi fazla ise alttan gelen
meydana getirilir. Betonarme kolonlara konulacak donatıların en az yarısı ikinci katta da sürekli
şekillerin çap ve miktarları hesap neticesinde tayin devam etmelidir.