Page 59 - 8-sinif-vip-tum-dersler-konu-anlatimli-22

ADIM ADIM BAĞIMSIZLIK - 2IM ADIM BAĞIMSIZLIK - 2
AD 2. ÜNİTE 463
AMASYA GENELGESİ › Her türlü etki ve denetimden uzak millî bir kurul
• 30 Mayıs 1919’da Havza’da Mustafa Kemal’in de katıl- oluşturulmalıdır.(Bu madde ile Temsil Heyeti’nin
dığı protesto mitingi düzenlendi. kurulacağı vurgulanmıştır.)
• Havza Genelgesi, Türk halkı üzerinde büyük yankı › Anadolu’nun her bakımdan en güvenilir yeri olan
uyandırdı ve yurdun birçok yerinde protesto mitingle- Sivas’ta millî bir kongre toplanacaktır. Bunun için
rinin düzenlenmesinde etkili oldu. bütün illerin her sancağından milletin güvenini
• Anadolu ve Istanbul’da yapılan gösterilerden rahatsız kazanmış üç temsilcinin seçilerek mümkün olan

olan Itilaf Devletleri, Istanbul Hükûmeti'nden Mustafa en kısa zamanda yola çıkması gerekmektedir.
Kemal’in çalışmalarına son vermesini istedi. (Bu madde ile Millî Mücadele ulusa mal edilmek
• Bunun üzerine Hükûmet, Mustafa Kemal’i Istanbul’a istenmiştir.)
geri çağırdı (8 Haziran 1919). › Her ihtimale karşı, bu durum millî bir sır olarak
• Ancak Mustafa Kemal çeşitli gerekçeler ileri sürerek kalacak. Delegeler gerekirse kimliklerini saklayarak
Istanbul’a dönmedi. seyahat edecektir. (Bu iki esas ile ilk kez ulusal bir
kongrenin yapılması istenmiştir. Birlik ve beraberlik
• Mustafa Kemal millî birlik ve beraberliği sağlamaya çağrısında bulunulmuştur.)
yönelik çalışmalarına devam etti.
• Bu amaçla 19 Haziran 1919’da Amasya’ya geldi. › Doğu illeri adına 10 Temmuz’da Erzurum’da bir
kongre düzenlenecektir.
• Mustafa Kemal, Amasya’da ülkedeki bütün millî teş- › Komutanlar birliklerini terhis etmeyecek, silah ve
kilatları bir merkezde toplamak üzere harekete geçti. cephane Itilaf Devletlerine teslim edilmeyecektir.
• Bu amaçla Amasya’ya çağırdığı yakın arkadaşları

Refet Bey, Rauf Bey ve Ali Fuat Paşa ile görüşmeler
yaptı. Önemi:
• Onların katkılarıyla Amasya’da Müdafaa-i Hukuk Ce- • Amasya Genelgesi ile Wilson Ilkeleri’ne uygun hare-
miyeti’nin kurulmasını sağladı. ket edilmiştir.
• 22 Haziran 1919’da da önceden hazırladığı bir metni • Osmanlı yönetimine bir başkaldırış niteliğindeki bu
arkadaşlarının da imzasıyla bir genelge olarak yayım- belge ile ilk kez “Ulusal egemenlik” fikrinden söz edil-
ladı. miş ve üstü kapalı şekilde saltanat yerine “Cumhuri-
yet” rejiminin kurulacağından söz edilmiştir. Bundan
{ Not: Mustafa Kemal genelgeyi yakın silah arkadaş- dolayı bu genelge bir ihtilal belgesi niteliğindedir.
larına imzalatmakla Millî Mücadele'yi kişisellikten çıkar- •
tıp ulusa mal etmiştir. Bu genelge ile Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesi, amacı
ve yöntemi belirlenmiştir. Yeni Türk devletinin kurul-
• Amasya Genelgesi adıyla bilinen ve ülkedeki bütün si- ması yolunda atılan önemli bir adım olmuştur.

vil ve askeri yetkililere gönderilen bu genelgenin baş- • Genelge Millî Mücadele’nin ilk programı olup, Istanbul
lıca maddeleri şunlardır: Hükûmeti’ne ve işgallere karşı çıkılmasını isteyen bir
› Vatanın bütünlüğü milletin bağımsızlığı tehlikededir. ihtilal çağrısı niteliğindedir.
(Bu madde Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesini ortaya • Mustafa Kemal, genelgenin gizli tutulmasını istemiş
koymuştur.) olsa da Sivas’a gönderilecek delegelerin seçilmeye
› Istanbul Hükûmeti üzerine düşen görevleri yerine başlanması ile kendisine verilen görevin dışına çıktığı
getirememektedir. Bu da milletimizi yok olmuş gibi anlaşılmıştır.
göstermektedir. (Bu madde Kurtuluş Savaşı’nın • Bu durumdan tedirgin olan Ingilizler, Istanbul Hükû-

gerekçesini dile getirmiştir.) meti’ne yönelik baskılarını artırmıştır. Bunun üzerine
› Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve Dahiliye Nazırı Ali Kemal Bey 23 Haziran 1919’da
kararı kurtaracaktır. (Bu madde ile Kurtuluş Mustafa Kemal’i görevden almıştır.
Savaşı’nın yöntemi belirtilmiş ve ileride yönetim • Ancak Mustafa Kemal bu kararı tanımamış, sahip ol-
şeklinin değişeceğinin sinyalleri verilmiştir. Ayrıca duğu yetkileri bir süre daha elinde tutmaya çalışmıştır.
Kurtuluş Savaşı’nın ulusa dayanılarak yapılacağı • Amasya'dan ayrılan Mustafa Kemal, Sivas üzerinden
vurgulanmıştır.) Erzurum’a hareket etmiştir.
EDİTÖR YAYINEVİ