Page 57 - 8-sinif-vip-tum-dersler-konu-anlatimli-22
P. 57
AVRUPA’DA YAŞANAN DEĞIŞIM VE XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVEVLETI - 1VRUPA’DA YAŞANAN DEĞIŞIM VE XX. YÜZYIL BAŞLARINDA OSMANLI DEVEVLETI - 1
A 1. ÜNİTE 441
1⒐. Yüzyılda Avrupa'daki Gelişmeler • Kapitülasyonlar nedeniyle gümrük vergilerinin düşük
• Islam medeniyetinin en parlak döneminin yaşandığı olması da Osmanlı Devleti’nin Avrupa’nın ham madde
Orta Çağ'da, Avrupa’da Katolik Kilisesinin baskısı ne- kaynağı ve açık pazarı hâline gelmesinde önemli rol
deniyle özgür düşünce ve bilim gelişmemişti. oynadı.
• Avrupalı devletler Coğrafi Keşifler sayesinde başta • Bu durum zamanla el tezgahlarının ve küçük atölyele-
Hindistan olmak üzere dünyanın çeşitli zengin kay- rin kapanmasına, Osmanlı ekonomisinin büyük zarara
naklarını kendi ülkelerine taşıyarak zenginleştiler. uğramasına neden oldu.
• Avrupa’daki bu ekonomik kalkınma bilim, sanat ve • Sanayileşemeyen ve ekonomisini düzeltemeyen Os-
edebiyat alanlarına da yansımış ve “yeniden doğuş” manlı Devleti, uzun süren ve genellikle yenilgiyle so-
anlamına gelen Rönesans Dönemi’ni başlattı. nuçlanan savaşların giderlerini karşılamakta zorlan-
• Rönesans ile birlikte dogmatik düşüncelerin sorgulan- maktaydı.
ması, Katolik Kilisesinin gücünü ve denetimini kaybet- • Bu zorluğu aşmak için Kırım Savaşı (1853-1856) sıra-
mesine ve Reform hareketlerinin başlamasına neden sında 1854’te Ingiltere’den ilk kez dış borç alındı.
oldu. • Zamanla diğer Avrupa devletlerinden de borçlanmaya
gidildi.
{ Not: Orta Çağ Avrupası'nda kilise söylemlerinin • Ancak Osmanlı, borçlarını ödeyemez hâle gelince ala-
sorgulanmadan doğru kabul edildiği düşünce sistemine caklı devletler Osmanlı'nın ekonomik kaynaklarına el
dogmatik düşünce denir. koyacak olan Düyun-u Umumiye (Genel Borçlar) Ida-
• 1789 yılında yaşanan Fransız Ihtilali, tüm dünyada resi'ni kurdular.
eşitlik, adalet, bağımsızlık ve milliyetçilik düşünceleri- • Osmanlı Devleti dağılmayı, azınlık isyanlarını ve Av-
nin doğmasına ve yayılmasına ortam hazırladı. rupalı devletlerin iç işlerimize karışmasını engellemek
• Bilimsel gelişmeler Avrupa’da Sanayi Inkılabı’nı do- için Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Meşrutiyet
ğurdu. gibi yenilik hareketleri gerçekleştirdi.
• Makineler sayesinde üretim hızla arttı. Artan üretimle • Tanzimat Fermanı ile kişi ve devletin hakları karşılıklı
olarak düzenlendi.
birlikte ham madde ve pazar ihtiyacı da arttı. • Müslüman ve gayrimüslim ayrımı yapılmaksızın her-
• Avrupa'da ham madde ihtiyacı sömürgeciliğin doğma- kes kanun önünde eşit sayıldı.
sına ve sömürgeciliğin kısa sürede dünyaya yayılma- • 1856 yılında ise Islahat Fermanı ilan edilerek gayri-
sına neden oldu. müslimlere verilen haklar daha da genişletildi.
• Sömürge yarışı ham madde ve pazar rekabetine dö- • Batılı devletler Islahat Fermanı'nı da yeterli görmeyin-
nünce bu gelişme I. Dünya Savaşı’na zemin hazırladı. ce bu kez Osmanlı daha demokratik olan meşrutiyeti
ilan etti.
Avrupa'daki Gelişmelerin Osmanlı Devleti'ne • Meşrutiyetin ilanı ile halk ilk defa kısıtlı da olsa yöne-
Etkileri time katıldı.
• Fransız Ihtilali ile ortaya çıkan milliyetçilik akımı Os- • Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası olan Kanun-i Esasi
manlı Devleti gibi çok uluslu devletlerin yıkılmasını Meşrutiyet Dönemi’nde hazırlandı.
kolaylaştırdı. •
• Azınlıklar içerisinde yayılan milliyetçilik akımı Osman- Meşrutiyet yönetimi uzun sürmedi.
lı topraklarında başta Balkanlar olmak üzere birçok • 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nı bahane eden II.Ab-
ayaklanmanın çıkmasına neden oldu. dülhamit Mebusan Meclisini kapattı ve Kanun-i Esa-
• Osmanlı Devleti'ni etkileyen bir diğer gelişme ise ilk si'yi yürürlükten kaldırdı.
defa Ingiltere'de başlayan Sanayi Inkılabı oldu. • 1908'e kadar devleti mutlakiyetle yöneten II.Abdülha-
• Siyasi çalkantıların yanı sıra Osmanlı Devleti’nin eko- mit Ittihat ve Terakki Cemiyeti'nin baskısı sonucu 24
Temmuz 1908'de meşrutiyeti ikinci kez ilan etti.
nomisi de giderek zayıflamaktaydı. •
• Avrupa’daki fabrikalarda seri bir şekilde, bol miktarda Anayasada önemli değişiklikler yer aldı.
ve düşük fiyatla üretilen mallar, Osmanlı pazarlarını • Padişahın yetkileri daha da kısıtlanırken ilk kez siyasi
istila etti. partiler kuruldu.
EDİTÖR YAYINEVİ
