Page 94 - 8. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS KAZANIM ODAKLI SORU BANKASI

12. BÖLÜM
KAZANIM TESTİ 2 Anlatım Biçimleri ve Düşünceyi Geliştirme Yolları

11. Betimleme; nesnelerin, varlıkların belirgin özelliklerini 12. Bizlere yol gösteren çocuğun peşinden yürüyorduk,
tanıtıp göz önünde canlandırmaktır. Başka bir deyişle, sokağın başındaki eski eve girdik. Gün ortası olmasına
sözcüklerle resim yapma işidir. Bu anlatımda okuyucu- rağmen neredeyse tüm perdeler kapalıydı ve birçok
nun çeşitli duyularına seslenilerek anlatılan varlıkla ilgili eşyanın üzeri örtülüydü. Bu arada çocuk başka bir şey
izlenim kazanılması amaçlanır. Bu anlatım türü açıklayıcı isteyip istemediğimizi sordu, istemediğimizi söyleyerek
ve sanatsal olmak üzere iki başlık altında incelenebilir. kendisine teşekkür ettik. Bu köhne eve bir zamanların en
Bu başlıkların altında da fiziksel veya ruhsal kişi betim- güzel şiirlerinin yazıldığına, evin şairlere ilham kaynağı
lemelerine yer verilebilir. Fiziksel betimlemede kişilerin olduğuna kim inanabilirdi ki?
dış görünüşleri anlatılırken ruhsal betimlemede karakter Yukarıdaki parçada ağırlıklı olarak kullanılan anlatım
özellikleri, düşünceleri, hayalleri anlatılır. türleri aşağıdakilerden hangileridir?

Bu metne göre aşağıdakilerin hangisinde ruhsal kişi A) Öyküleme − Tartışma
betimlemesi yapılmıştır? B) Betimleme − Açıklama

A) Sinema perdesinde dünyayı gülmekten kırdıran bu C) Öyküleme − Betimleme
adamın, aslında ne dokunaklı, ne derin, ne acılarla D) Tartışma − Açıklama
dolu bir ruhu ve bu ruhun o yüze ne hazin bir yan-
sıması vardı. Milyonlarca insanın kim bilir ne kadar 13. Nasıl tarımda, bir şeyi dikmeden önce ve dikilirken bile
şen şakrak diye tanıdığı bu adam, özel yaşamında yapılan işler belli ve kolay ama dikilen yaşamaya baş-
karamsar, mutsuz bir felsefe taşıyan, insanoğlunun layınca onu yetiştirmenin binbir yolu ve zorluğu varsa
trajedisini ta içinde duyan, “sonsuz bir üzgün”den insanları dikmede de fazla bir ustalık yoktur ama doğ-
başkası değildi. Aklının ta derinliklerinde kimi karın- duktan sonra onları büyütme ve beslemede kaygılar,
calar dolaşırdı, onu günbegün kemiren karıncalar. korkularla dolu değişik bir sürü bakım yollarına başvu-
B) Zeynel’in uzun yüzü vardı. Elmacık, çene ve yanak rulur. Bu da ayrı beceri gerektiren bir iş olarak ortaya
kemikleri belirgindi. Yuvarlak, açık bir alnı vardı. Göz- çıkmaktadır.
leri kısık ve daima kızarıktı. Çökük göz çukurları âde- Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi
ta yüzünde iki mağara gibiydi. Yüzünde kesinlikle tüy kullanılmıştır?
yoktu. Kaşları ve kirpikleri yoktu. Ergenlik dönemine A) Tanımlama
girmişti ancak bıyık ve sakalı yoktu...
B) Karşılaştırma
C) Akdeniz Bölgesi’nin çatısını Toros Dağları oluşturur.
Dağlar bazı yerlerde denize çok sokulur; kayalık ve C) Sayısal verilerden yararlanma
az girintili çıkıntılı bir kıyı üzerinde dikine inerler. Bazı D) Tanık gösterme
yerlerde ise kıyı çizgisi ile dağ sınırları arasına Adana
Ovası gibi geniş düzlükler girer. İşte Memduh Bey de 14. Mademki ölümün önüne geçilemez, ne zaman gelirse
bu bölge gibiydi. Bu bölge gibi hatları vardı; girintili, gelsin. Sokrates’e “Zalimler seni ölüme mahkûm ettiler.”
çıkıntılı hatlar. Genişti, Adana Ovası kadar olmasa da denildiği zaman, “Tabiat da onları!” demiş. Bütün dertle-
genişti şişman beyimiz. rin bittiği yere gideceğiz diye dertlenmek ne budalalık!
Nasıl doğuşumuz bizim için her şeyin doğuşu olduysa
D) Milly Buck şafak sökerken barakadan çıktı. Sundur- ölümümüz de her şeyin ölümü olacaktır. Öyle ise yüz
mada durarak bir an gökyüzüne baktı. Şişman, çar- sene daha yaşamayacağız diye ağlamak, yüz sene evvel
pık bacaklı, uçları aşağı doğru kıvrık bıyıklı, avuçları yaşamadığımıza ağlamak kadar deliliktir. Ölüm başka bir
nasır bağlamış dört köşe elleri olan bir adamdı. Su hayatın kaynağıdır.
rengindeki gözlerinde düşünceli bir ifade vardı. Şap-
kasının altından fırlayan saçları dik dik ve dağınıktı. Yukarıdaki parçada yazar düşüncelerini etkili kılmak
Bir yandan sundurmada duruyor, bir yandan da göm- için hangi yola başvurmuştur?
leğinin eteğini pantolonunun içine sokmaya çalışı-
yordu. Kemerini çözdü. Tekrar bağladı. Aradan ge- A) Örnekleme
çen yıllar zarfında Billy’nin göbeğinin ne derece fark B) Konuşturma
ettiğini kemerindeki yıpranmış deliklerden anlamak C) Tanık gösterme
mümkündü. D) Sayısal verilerden yararlanma

94 Markaj Yayınları / 8. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI