Page 250 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 250
250
• Bazı cümleler yapıca olumlu, anlamca olumsuz ya da yapıca olumsuz, anlamca olumlu olabilir.
Yapıca Olumsuz, Anlamca Olumlu Cümleler: Bu Yapıca Olumlu, Anlamca Olumsuz Cümleler: Bu
cümlelerde yüklemdeki yargı gerçekleşir ama cümlede cümlelerde yüklemdeki yargı gerçekleşmez ama cüm-
olumsuzluk eki ya da sözcüğü bildiren sözcükler de yer lede olumsuzluk bildiren herhangi bir sözcük ya da ek
alır. de yer almaz.
Ő Sizin misafirperverliğinizi bilmez miyim? (Bilirim) Ő Gel de şu sıcaklarda uyu. (Uyuyamama)
Bu cümlede “Sizin misafirperverliğinizi bilirim.” şeklinde Cümlenin anlamı olumsuzdur ancak bu cümle yapı olarak
olumlu bir anlam olduğu için cümle anlamca olumludur. olumludur. Çünkü olumsuzluk bildiren herhangi bir sözcük
Ancak “-mez” olumsuzluk eki kullanıldığı için de yapıca ya da ek kullanılmamıştır.
olumsuzdur.
EDİTÖR YAYINLARI
• Cümlede olumsuzluk bildiren birden fazla unsur var- Ő Ne gazete alırdı ne dergi. (Gazete ve dergi
sa cümle yapıca olumsuz, anlamca olumlu olur. almamak.)
Ő Bu mağazada yok yok. Cümlede “Gazete ve dergi almaz.” anlamı olduğu için bu
cümle anlamca olumsuzdur. Ancak olumsuzluk bildiren ek
Bu cümlede olumsuzluk bildiren birden fazla unsur “yok ya da sözcük kullanılmadığı için yapıca olumludur.
yok” yer aldığı için cümle yapıca olumsuz, anlamca olum-
ludur.
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
ÇÖZÜMLÜ SORULAR
1. Aşağıdakilerden hangisinde yüklem olumsuz ol- 3. I� Konuya farklı bir bakış açısı getirmişti.
duğu hâlde cümle anlamca olumludur? II� Bahar gelince kuş sesleri etrafa yayıldı.
A) Kuşları kafesten çıkartmadın mı? III� Ne İngilizce ne de Almanca biliyor.
B) Nereye gideceğini kimseye söylemez. IV� Dayısı bahçeli bir evde oturuyor.
C) Depremde yandaki apartman yıkıldı. Numaralandırılmış cümlelerden hangisi yapıca
D) Sen istersin de ben gelmez miyim? olumlu anlamca olumsuz bir cümledir?
A) I B) II C) III D) IV
Çözüm: A ve B'deki biçimce ve anlamca olumsuz; C'de-
ki yüklem biçimce ve anlamca olumludur. D'deki “gelmez Çözüm: I, II ve IV numaralı cümleler biçimce ve anlam-
miyim” yüklemi “gelirim” anlamı verdiğinden biçimce ca olumludur. III numaralı cümle ise biçimce olumluyken
olumsuz anlamca olumludur.
kullanılan “ne...ne” bağlacı ile anlamca olumsuz olmuştur.
Cümle “İngilizce de Almanca da bilmiyor.” anlamındadır.
2. Aşağıda verilen cümlelerden hangisi soru anlamı
taşımamaktadır?
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlamca olumlu-
A) Kimse ne yiyip ne içtiğimizi sormadı dur?
B) Sular mı yandı, neden tunca benziyor mermer
A) Söyledikleri yenilir yutulur değildi.
C) Biz şarklılar neden illa her şeyi büyütüp efsane- B) Bize tavsiye ettiğiniz ev oldukça genişti.
leştiririz
C) Etrafındaki insanlara yararlı olmayı istemezdi.
D) Bilmem, bunun sebebi bir utanma veya korku mu
D) Bu sahil, anlattıkları kadar güzel değilmiş.
Çözüm: Cümlelere soru anlamı veren bazı ek ve kelime-
ler vardır. B, C ve D seçeneklerindeki “mı, mu” soru ekleri Çözüm: A ve D seçeneklerindeki “değil” olumsuzluk söz-
ve “neden” soru sözcüğü cümleye soru anlamı katmıştır. cüğü ve C seçeneğindeki “-mez” olumsuzluk ekinden do-
A seçeneğindeki “ne” ifadeleri ise bu cümlede soru söz- layı bu cümleler biçimce ve anlamca olumsuzdur. B se-
cüğü olarak değil bağlaç olarak kullanıldığından cümlede çeneğinde ise olumsuzluk bildiren bir ifade ya da anlam
soru anlamı yoktur. olmadığından bu cümle biçimce ve anlamca olumludur.
