Page 109 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 4: MADDE VE ENDÜSTRİ

ASİTLER VE BAZLAR

Asitlerin ve Bazların Genel Özellikleri

Asitler
+
Q Suda çözündüklerinde ortama hidrojen iyonu (H ) verebilen bileşiklere asit denir.
Q Tatları ekşidir (Her asidin tadına bakılmaz). Mavi turnusol kağıdının rengini kırmızıya dönüştürür.
Q Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir. Tahriş edici ve aşındırıcı özelliğe sahiptir.
Q Deriyi yakar, mermeri aşındırır, kumaşı deler.
+
Q Sulu çözeltilerinde hidrojen iyonu ( H ) oluştururlar.
+
+
5 Hidroklorik asit: HCl (suda) → H + Cl - 5 Fosforik asit: H PO (suda) → 3H + PO 4 -3
4
3
+
+
5 Sülfürik asit: H SO (suda) → 2H + SO 4 -2 5 Karbonik asit: H CO (suda) → 2H + CO 3 -2
4
2
2
3
+
+
5 Nitrik asit: HNO (suda) → H + NO - 5 Asetik asit: CH COOH (suda) → H + CH COO -
3 3 3 3
Q Asitler metallerle tepkimeye girerek hidrojen gazı (H ) açığa çıkarırlar.
2
Q Asitler metallere tepkimeye girdiği için metal kaplarda saklanmazlar cam ya da plastik kaplarda saklanır.
Q Bazı asitlerin metallerle tepkimesi aşağıda verilmiştir.
5 Zn + 2 HCl → ZnCl + H 5 Fe + H SO → FeSO + H 5 Mg + 2 HCl → MgCl + H
2 2 2 4 4 2 2 2
Q Bazlarla birleşerek (nötralleşme) genellikle tuz ve su oluştururlar.
Q Asit özelliği taşıyan maddelere asidik maddeler denir. Asitlerin pH değeri 0-7 aralığındadır.
NOT
Q Genellikle asitlerin formül yapısında hidrojen atomu (H) bulunur. Ancak yapısında hidrojen atomu (H) bulunduran her
madde asit değildir. Örneğin; amonyak (NH ), su (H O), metan gazı (CH ) ve etil alkol (C H OH).
3 2 4 2 5
Q Karbondioksit (CO ), azot dioksit (NO ) ve kükürtdioksit (SO ) ise yapısında hidrojen atomu (H) bulunmadığı hâlde, sulu
2
2
2
+
çözeltilerinde hidrojen iyonu (H ) oluşturdukları için asit özelliği gösteren maddelerdir.
Bazlar
-
Q Suda çözündüklerinde ortama hidroksit iyonu (OH ) verebilen bileşiklere baz denir.
Q Tatları acıdır (Bazların tadına bakmak tehlikelidir). Cilde kayganlık hissi verir.
Q Kırmızı turnusol kağıdının rengini maviye dönüştürür. Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
-
Q Sulu çözeltilerinde hidroksit iyonu (OH ) oluşturur.
+2
+
5 Sodyum hidroksit: NaOH (suda) → Na + OH - 5 Kalsiyum hidroksit: Ca(OH) (suda) → Ca + 2OH -
2
+
+
5 Potasyum hidroksit: KOH (suda) → K + OH - 5 Amonyak: NH (suda) → NH + OH -
4
3
Q Asitlerle birleşerek (nötralleşme) tuz ve su oluşturur. Bazların pH değeri 7-14 aralığındadır.
Q Günlük hayatımızda bazlar genel olarak temizlik maddesi olarak kullanırlar.
Q Çözeltilerin pH değerleri, pH metre adı verilen cihazlarla ya da pH kağıtlarıyla ölçülür.
Q Bir maddenin asit veya baz olduğunu ayırt etmek için kullanılan maddelere belirteç denir. Asidik ve bazik maddeleri birbirin-
den ayırmak için bazı belirteçler kullanılır. Belirteçler asitlerde ve bazlarda farklı renk alırlar.

Belirteç Asit Baz
Turnusol Kırmızı Mavi
Metil oranj Kırmızı Sarı
Fenolftalein Renksiz Kırmızı

108 8. Sınıf Fen Bilimleri