Page 8 - 7. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTI 2 SözcükTe anlam

5 Aynı sözcüğün, yakın anlamlı sözcüklerin, karşıt veya 7 Atalarımızın engin tecrübeleriyle ortaya koydukları, öğüt
birbirini çağrıştıran sözcüklerin anlamı güçlendirmek için ve ders verici, yol gösterici, kalıplaşmış ve halka mal
tekrar edilmesiyle oluşan söz gruplarına ikileme denir. olmuş özlü sözlere atasözü denir. Atasözlerinin söyleyeni
İkilemeler farklı yollarla yapılabilir: belli değildir.

◆ Aynı Sözcüğün Tekrarıyla Yapılan İkilemeler: Bu ◆ Rüzgâr eken fırtına biçer.
kitabı sayfa sayfa incelemelisin.
◆ Ağaç, yaprağı ile gürler.
◆ Yakın Anlamlı Sözcüklerin Tekrarıyla Yapılan İkileme- ◆ Aslan yattığı yerden belli olur.
ler: Doğru dürüst görüşemedik.
Atasözleri kalıplaşmış sözlerdir. Atasözlerine sözcük
◆ Karşıt Anlamlı veya Olumsuz Sözcüklerin Tekrarıyla eklenemez, atasözlerinden sözcük çıkartılamaz ve ata-
Yapılan İkilemeler: İrili ufaklı çocuklar gördüm. sözlerindeki sözcüklerin yerine eş anlamlıları dahi getiri-

◆ Biri Anlamlı Biri Anlamsız Sözcüklerle Oluşturulan lemez. Atasözleri genellikle mecaz anlamlıdır.
İkilemeler: Ufak tefek biri seni sordu.
Buna göre “atasözü” ile ilgili aşağıdakilerden hangi-
◆ İkisi de Anlamsız Sözcüklerle Yapılan İkilemeler: Ivır sine değinilmemiştir?
zıvır ne varsa hepsini toplayın.
A) En iki sözcüğün kalıplaşmasıyla oluştuğuna
◆ Yansıma Sözcüklerin Tekrarıyla Yapılan İkilemeler: B) Çoğunlukla mecaz anlam taşıdığına
Bu saat tıkır tıkır çalışıyor.
C) İlk söyleyeninin bilinmediğine
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı
yoktur? D) Sözcük ekleme ve çıkarma yapılamayacağına
A) “Bu saat tıkır tıkır çalışıyor.” cümlesinde ikileme var
mıdır?
B) Biri anlamlı biri anlamsız sözcüklerle oluşturulan iki-
lemelere örnek veriniz?
C) İkileme nedir?
D) İkisi de anlamsız sözcüklerle yapılan ikilemeler ne
demektir?

6 Deyim, en az iki kelimenin kalıplaşarak yeni bir anlam
kazanmasıyla oluşan mecazlı sözdür. Deyimi oluşturan
kelimelerden biri veya her ikisi anlam kaybına uğrar.

◆ Kendi düşüncelerinde ayak diretiyordu.
◆ Korktuğu başına gelmiş, sınavı kazanamamıştı. 8 Belli bir kavramı veya nesneyi karşılamak için kullanı-
lan bir sözcük değişik nedenlerden dolayı birçok kav-
◆ Öğrenciler, beni cankulağı ile dinliyordu.
ramı veya nesneyi karşılayacak duruma gelerek anlam
Deyimler kalıplaşmış sözlerdir. Deyimlerdeki sözcükle- genişlemesine uğrayabilir. Bu özellikteki sözcüklere çok
rin yerleri değiştirilemez, herhangi biri atılamaz, yerle- anlamlı sözcükler denir.
rine başka kelimeler konulamaz. Deyimler kısa ve özlü Buna göre “çok anlamlı sözcüklerle” ilgili;
anlatımlardır. Az sözle çok şey anlatır. Deyimler en az
iki sözcükten oluşur. Bu özellik deyimi mecazdan ayırır. I� Bir sözcüğün birden fazla anlam taşımasıdır.

Buna göre “deyimle” ilgili aşağıdakilerden hangisine II� Yakın anlam ve mecaz anlamlıdırlar.
değinilmemiştir? III� Anlam genişlemesi yoluyla oluşur.

A) Birden fazla sözcüğün kalıplaşmasıyla oluştuğuna numaralanmış yargılardan hangisi ya da hangilerine
B) Uzun olmayan ve özlü anlatımlar olduğuna değinilmemiştir?
C) Mastar eki ile çekimlendiğine A) Yalnız I B) Yalnız II
D) Bazı sözcüklerinin anlamını yitirdiğine C) I ve II D) I ve III

8 markaj yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI