Page 4 - 7. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 fiiller (eylemler)

5 Şimdiki Zaman (-yor) 7 Dilek kipleri; “işi, oluşu ve durumu” zamana bağlı olma-
dan, tasarı ve dilekle ilgili olarak bildiren kiplerdir. Dilek
Fiillere gelerek hâlen yapılmakta olan bir işin, durumun kipleri dörde ayrılır: Şart kipi, istek kipi, gereklilik kipi,
veya oluşun bildirilmesini sağlar. Şimdiki zaman eki emir kipi.
“-yor”dur. Örneğin; Köylüler tarlalarını suluyor.
1. METİN
Gelecek Zaman (-acak)
Şart Kipi (-sa): Fiillere gelerek söz konusu olan işin,
Fiillere gelerek daha sonra yapılacak olan bir işin, oluşun veya durumun şarta bağlı olduğunu bildirir. Şart
durumun veya oluşun bildirilmesini sağlar. Örneğin; kipinin eki “-sa/-se”dir: Örneğin; Çocuklarla uğraşmayı
Gelecek zamanın eki “-acak/-ecek”tir. bıraksa da işimize baksak.

Geniş Zaman (-r/-maz) İstek Kipi (-a): Fiillere gelerek istek anlamı katar. İstek
kipinin eki “-a/-e”dir. Örneğin; bana sor sevgili oku-
Fiillere gelerek iş, oluş veya durumun ya her zaman yucu, sana ben söyleyeyim.
yapıldığını ya da hiçbir zaman yapılmadığını bildirir.
Geniş zamanın eki “-r/-ar/-ır/-ir/-ur/-ür, -maz/-mez”dir. 2. METİN
Örneğin; Yazları buraya gelirler. Geniş zamanın olum-
suz çekiminde bu ekin kullanımı “-maz/-mez” biçimin- Gereklilik Kipi (-malı/-meli): Fiillere gelerek işin,
dedir. oluşun veya durumun olması gerektiği anlamını katar.
Bu kipin eki “-malı/-meli”dir. Örneğin; Herkesten önce
Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak yönle- orada olmalıydın.
rinden biri değildir?
Emir Kipi: Fiillere gelerek ikinci ve üçüncü şahıslara
A) Tanımlamaya başvurulması emir verilmesini sağlar. Emir kipinin eki yoktur. Birinci
B) Örneklemenin olması şahısların emir çekimi yoktur, ikinci teklik şahsın da
C) Eklerinin belirtilmesi çekimi olduğu hâlde şahıs eki yoktur. Örneğin; Ağla,
D) Açıklamalarının yapılması ağla Sakarya!
Aşağıdakilerden hangisi bu metinlerin ortak yönle-
rinden biri değildir?
A) Dilek kiplerinin olması
B) Örneklendirme yapılması
C) Tanımlamanın olması
6 Fiil çekimlerinde kullanılan kip ekleri her zaman kendi D) Bilgilerin ekleriyle ilgili bilgi verilmesi
anlamlarında kullanılmaz. Bir fiil kipi başka bir fiil kipi-
nin anlamını karşılayacak şekilde kullanılmışsa buna kip
(anlam/zaman) kayması denir. “O daha üç yaşındayken 8 Yapım eki almamış olan ve tek sözcükten oluşan fiillere
babasını kaybediyor.” cümlesinde fiil şimdiki zamanla basit yapılı fiil denir. Basit yapılı fiiller çekim eklerini (kip
çekimlenmesine rağmen cümlede geçmiş zaman anlamı ve kişi ekleri) alabilir: Kitaptaki soruları çözdüm.
vardır. “Keloğlan’ın yolu bir gün bir kasabaya düşer.” cüm-
lesinde geniş zaman, geçmiş zaman (-mış) yerine kul- En az bir yapım eki almış olan sözcükten oluşan fiillere
lanılmış. Bazı cümlelerde ise haber kipleri dilek kipleri türemiş yapılı fiil denir: Elmalar nihayet kırmızılaştı.
yerine kullanılır. En az iki kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu fiillere
birleşik yapılı fiil denir.
Bu metinden aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarıla-
maz? Bu parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangi-
leri ağır basmaktadır?
A) Kip ekleri farklı anlamlarda kullanılabilir.
B) Haber kiplerinden dilek kiplerine anlam kayması ola- A) Tanımlama - Örneklendirme
bilir. B) Benzetme - Tanık gösterme
C) Fiillerde kip kaymasında şahıslarda değişiklik olabilir. C) Örneklendirme - Tanık gösterme
D) Fiillerde kip kayması görülebilir. D) Tanık gösterme - Karşılaştırma

4 markaj yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI