Page 6 - 7. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF

PARAGRAF TESTİ 1 SözcükTe anlam

5 Bir sözcüğün mecaz anlamlı olabilmesi için gerçek 7 Yazılışları aynı, anlamları farklı sözcüklere eş sesli (ses-
anlamla hiçbir anlam ilişkisinin kalmaması gerekir. teş) sözcük denir. Eş sesli sözcüklerde tüm anlamlar mut-
Deyimlerin ve atasözlerinin çoğu mecaz anlamlıdır. laka gerçek olmalıdır. Örneğin;
Mecaz özelliği kazanan kelimeler genellikle soyut anlam- Bir güzele dedim gözlerin sürmelidir.
lılık niteliği kazanır. “Kendine yapılan haksızlıktan dolayı
kırıldığını söylüyor.” cümlesinde “kırılmak” sözcüğünü ilk Dedi vallahi seni Hint’e sürmelidir.
anlamıyla düşündüğümüzde bu özelliğini tamamen kay- Dedim ey sevgili al bu gece beni!
bettiğini ve “üzülmek, gücenmek” anlamına gelerek soyut
anlam kazandığını görüyoruz. Dedi boşuna yorulma bütün kapılar sürmelidir.
Bu metinde aşağıdakilerden hangisine değinilme- Dizelerde geçen “sürmelidir” sözcüklerinin yazılışları
miştir? aynı olmasına rağmen anlamları birbirinden farklıdır. Bu
nedenle bu tür sözcüklere eş sesli kelimeler adı veri-
A) Deyimlerin çoğunun mecaz anlamlı olduğuna lir. Hem yazılışları aynı olan hem de aralarında anlam
B) Hem gerçek hem de mecaz anlamlı deyim ve atasöz- bağı bulunan sözcüklere “kökteş (ortak köklü) sözcük”
lerinin olduğuna denir. Bu sözcükler bir anlamıyla isim, diğer anlamıyla
C) Mecaz anlamlı sözcüklerin genelde soyut anlam içer- fiil kökünde olur.
diğine Bu metinde aşağıdakilerden hangisine değinilme-
D) Mecaz anlamlı sözcüklerin gerçek anlamla ilişkisinin miştir?
kalmadığına
A) Aynı sözcüğün farklı anlamda kullanılan örneklerine
B) Kökteş sözcüğün ne anlama geldiğine
C) Kökteş sözcükle ilgili örneklere
D) Sesteş sözcüğün tanımına

6
I� “Perdeler eve değişik bir hava katmış.” cümlesinde
“perde” sözcüğü bir tiyatro terimi olarak kullanılmadı-
ğından terim anlamlı değildir.
II� Bazen sözcükler terim özelliklerini kaybedebilir.
III� Bir sözcüğün terim anlamlı olabilmesi için cümlede 8 (I) Zıt anlamlı sözcükler, anlam bakımından birbiriyle
mutlaka bilim, sanat ve spor dallarından herhangi çelişen sözcüklerdir. (II) Ancak zıt sözcüklerle durumla-
biriyle ilişkili olması gerekir. rın karşıtlığını birbiriyle karıştırmamak gerekir. (III) Örne-
IV� Herhangi bir bilim, sanat ya da meslek dalı ile ilgili ğin; Uzun ince bir yoldayım/Gidiyorum gündüz gece.
özel anlamlı sözcükler cümlelerde kendi dallarıyla (IV) Verilen bu dizelerde gece ve gündüz sözcükleri zıt
(alanlarıyla) ilgili kullanılınca terim anlamlı olur. anlamlı sözcüklerdir. (V) Ağustosta buz tutar yüreğim.
(VI) Bu dizede ise zıt anlamlı sözcükler olmamasına rağ-
Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluş- men karşıtlık anlamı vardır çünkü ağustosta havalar çok
turmak için sıralama nasıl olmalıdır? sıcak olur ancak şair buz tuttuğunu ifade etmektedir.

A) II - III - IV - I Bu metin iki paragrafa bölünmek istenirse ikinci
B) III - II - IV - I paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle baş-
C) IV - II - I - III lar?
D) IV - III - II - I A) II B) III C) IV D) V

6 markaj yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI