Page 37 - 7. SINIF TÜRKÇE DUBLEKS ÖĞRETEN PARAGRAF
P. 37

NOKTALAMA ARETLER                                                    PARAGRAF TESTİ  1

          1  Duygu ve düşünceler� daha açık �fade etmek, cümlen�n   3  V�rgül, b�rb�r� ardınca sıralanan eş görevl� kel�me ve kel�me
             yapısını ve duraklama noktalarını bel�rlemek, okumayı ve   gruplarının arasına konur: Fırtınadan, soğuktan, karanlıktan
             anlamayı kolaylaştırmak, sözün vurgu ve ton g�b� özel-  ve b�raz da korkudan sonra bu sıcak, aydınlık ve sev�ml�
             l�kler�n� bel�rtmek üzere noktalama �şaretler� kullanılır.   odanın havasında er�r g�b� oldum. Sıralı cümleler� b�rb�r�n-
             Noktalama �şaretler�nden nokta, v�rgül, noktalı v�rgül,   den ayırmak �ç�n konur: Umduk, bekled�k, düşündük. (Yakup
             �k� nokta, üç nokta, soru, ünlem, tırnak, ayraç ve kesme   Kadr� Karaosmanoğlu). Uzun cümlelerde yüklemden uzak
             �şaretler� a�t oldukları kel�melere b�t�ş�k olarak yazılır ve   düşmüş olan özney� bel�rtmek �ç�n konur: San�ye Hanıme-
             kesme dışındak� �şaretlerden sonra b�r harf boşluğu ara   fend�, merd�venlerde oğlunun ayak sesler�n� duyar duymaz,
             ver�l�r.                                              hasretl�s�n� karşılamaya atılan b�r genç kadın g�b� koltuğun-
                                                                   dan fırlamış ve ona kapıyı kend� el�yle açmaya gelm�şt�.
             Bu metn�n d�l ve anlatımıyla �lg�l�;
                                                                   Cümle �ç�nde ara sözler� veya ara cümleler� ayırmak �ç�n
             I.  Açıklayıcı b�r anlatım vardır.                    ara sözler�n veya ara cümleler�n başına ve sonuna konur:

             II.  Amaç−sonuç cümles� vardır.                       Zem�n bu kadar koyu b�r kırmızıya dönüşünce, b�r an �ç�n de
             III. İk�lemelere başvurulmuştur.                      olsa, bel�rg�nl�ğ�n� y�t�r�verd� s�v�lceler�. Anlama güç kazan-
                                                                   dırmak �ç�n tekrarlanan kel�meler arasına konur. Tırnak
             IV. Karşılaştırmadan yararlanılmıştır.                �ç�nde olmayan alıntı cümleler�nden sonra konur. Konuşma
             V.  Tanımlama yapılmıştır.                            ç�zg�s�nden sonrak� alıntı cümles�n�n b�t�m�ne konur.

             numaralanmış �fadelerden hang�ler� yanlıştır?         Bu met�nde “v�rgül” �le �lg�l� aşağıdak�lerden hang�-
                                                                   s�ne değ�n�lmem�şt�r?
             A) I ve III        B) I ve IV
             C) III ve V        D) II ve IV                        A)  Cümle �ç�ndek� ara sözler� veya ara cümleler� bel�rt-
                                                                      mek amacıyla kullanıldığına
                                                                   B)  B�bl�yograf�k künyeler�n arasına konulduğuna
          2  Cümlen�n sonuna konur: Türk D�l Kurumu, 1932 yılında   C)  Eş görevl� sözcük ve sözcük gruplarını ayırmada kul-
             kurulmuştur.  Bazı  kısaltmaların  sonuna  konur:  Alb.   lanıldığına
             (albay), Dr. (doktor), Yrd. Doç. (yardımcı doçent). Sayı-  D)  Sıralı cümleler�n arasında kullanıldığına
             lardan sonra sıra b�ld�rmek �ç�n konur: 3. (üçüncü), 15.
             (on beş�nc�). Arka arkaya sıralandıkları �ç�n v�rgülle veya   4  Noktalı v�rgül, cümle �ç�nde v�rgüllerle ayrılmış tür veya
             ç�zg�yle ayrılan rakamlardan yalnızca sonuncu rakamdan   takımları b�rb�r�nden ayırmak �ç�n konur: Erkek çocuk-
             sonra nokta konur: 3, 4 ve 7. maddeler. B�r yazının mad-  lara Doğan, Tuğrul, Aslan, Orhan; kız çocuklara �se İnc�,
             deler�n� gösteren rakam veya harfl erden sonra konur: I. 1.    Ç�çek, Gönül, Yonca adları ver�l�r. Türk�ye, İng�ltere, Azer-
             A. a. Tar�hler�n yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayı-  baycan; Ankara, Londra, Bakü. Ögeler� arasında v�rgül
             ları b�rb�r�nden ayırmak �ç�n konur: 29.5.1453, 29.X.1923   bulunan sıralı cümleler� b�rb�r�nden ayırmak �ç�n konur:
             vb. Saat ve dak�ka gösteren sayıları b�rb�r�nden ayır-  Sev�nçten, heyecandan �ç�m �ç�me sığmıyor; bağırmak,
             mak �ç�n konur: Tren 09.15’te kalktı. Toplantı 13.00’te   kahkahalar atmak, ağlamak �st�yorum. At ölür, meydan
             başladı. K�tap, derg� vb.n�n künyeler�n�n sonuna konur:   kalır; y�ğ�t ölür, şan kalır. (Atasözü) İk�den fazla eş değer
             Agâh Sırrı Levend, Türk D�l�nde Gel�şme ve Sadeleşme   ögeler  arasında  v�rgül  bulunan  cümlelerde  özneden
             Evreler�, TDK Yayınları, Ankara, 1960. Dört ve dörtten   sonra noktalı v�rgül konab�l�r: Yen� usul ş��r�m�z; zevks�z,
             çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara   köksüz, acem�ce görünüyordu. (Yahya Kemal Beyatlı)
             ayrılarak yazılır ve araya nokta konur: 1.000, 326.197,   Bu met�nde “noktalı v�rgül” �le �lg�l� aşağıdak�lerden
             49.750.812 vb. Genel ağ adresler�nde kullanılır: http://  hang�s�ne değ�n�lmem�şt�r?
             tdk.gov.tr. Matemat�kte çarpma �şaret� yer�ne kullanılır:
             4.5=20, 12.6=72 vb.                                   A)  V�rgüllerle ayrılmış tür veya takımların farklı olduğunu
                                                                      bel�rtmek amacıyla kullanıldığına
             Buna göre metn�n konusu aşağıdak�lerden hang�s�-
             d�r?                                                  B)  Kend�s�nden sonra açıklama yapılacak ya da örnek
                                                                      ver�lecek cümlen�n sonuna konulduğuna
             A)  Noktalama �şaretler�                              C)  Ögeler� arasında v�rgül bulunan sıralı cümleler�n karı-
             B)  Noktanın kullanıldığı yerler                         şıklılığa uğramaması amacıyla kullanıldığına
             C)  Türk D�l Kurumunun görevler�                      D)  V�rgülle ayrılmış örnekler�n özneyle karışmaması �ç�n
             D)  Yazım kuralları ve noktalama �şaretler�              konulduğuna

                                                                               Markaj Yaynlar / 7. Snf Türkçe
                                         MARKAJ YAYINLARI                                                      37
   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41   42