Page 103 - 7. SINIF DUBLEKS TÜRKÇE DEFTERİM

8. Bölüm: Parçada Anlam - 2 ÖZETİN ÖZETİ

METNİN DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ

Q Metinlerin dil ve anlatım özellikleri açısından incelenmesi parçayla ilgili olan her konuyu ilgilendirir. Dil ve anlatım özellikleri-
nin incelendiği konularda genellikle şu başlıklarla ilgili yargılar verilir:

Anlatım Biçimi Sözcük Yapısı Cümle Özellikleri Hikâye Unsurları
Açıklama Fiil Öznel-Nesnel Anlatım Anlatıcı

Tartışma İsim Benzetme Olay Örgüsü
Öyküleme Niteleyici Sözcükler Abartma Zaman
Betimleme Türemiş Yapılı Sözcük Sebep-sonuç Varlık Kadrosu
Birleşik Yapılı Fiil Amaç-sonuç Mekân (Yer)

Sözcük Gruplarının Düşünceyi Geliştirme Sözcükler Arası Duyulardan
Varlığı Yolları Anlam İlişkisi Yararlanmak
Atasözü Örneklendirme Eş Anlamlılık Görme

Deyim Tanımlama Eş Seslilik İşitme
Özdeyiş Karşılaştırma Yakın Anlamlılık Dokunma
İkileme Tanık gösterme Genel-Özel Anlamlılık Koklama

» Örnek:

Hemşehrileri bazen candan, bazen de sahte olarak Nasrettin Hoca’ya saygı gösterirler. Günün birinde sahte saygı
gösterenlerden biri Hoca’yı evine davet eder. Hoca da konumu gereği davete icabet eder. Gider gitmesine de eve yak-
laşınca ev sahibinin başını pencereden içeriye doğru çektiğini görür. Hiçbir şey olmamış gibi evin kapısını çalan Hoca
“Komşu, ben geldim.” deyince kapının arkasından değiştirilmiş bir ses duyulur:

– Ah Hoca’m, ah! Evin sahibi buradaydı lakin az önce gitti. Ben sizin geldiğinizi söylerim. Mutlaka çok üzülecektir.
Hoca bu sözler karşısında sinirlenir ve “Ev sahibine söyleyin, bir daha bir yere giderken başını pencerede unutma-
sın!” der.

Metnin dil ve anlatım özellikleri hakkında şunlar söylenebilir:

5 Deyimlerden yararlanılmıştır. Saygı göstermek, davet etmek, davete icabet etmek
5 Geçiş ve bağlantı ifadelerine yer verilmiştir. lâkin, ve
5 Açık ve anlaşılır bir anlatım vardır. Günlük dilde kulanılan sözcükler vardır.

5 Olay örgüsü vardır. Bağlantılı birden çok olay vardır.
5 Öyküleyici anlatım vardır. Olaylar oluş sırasına göre anlatılmıştır.
5 Sebep-sonuç cümlelerine yer verilmiştir. Hoca’nın davet edildiği yere gitmesindeki gerekçe toplum-
daki konumudur.
5 Görme ve işitme duyularından yararlanılmıştır. Hoca ev sahibini pencerede görür, kapının ardından değişti-
rilmiş bir ses duyar

Markaj Yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI 103