Page 96 - 6. SINIF VIP FEN BİLİMLERİ KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

S
SES VE ÖZELLİKLERİES VE ÖZELLİKLERİ 5.
ÜNİTE

SESİN YAYILMASI

* Maddelerin titreşim hareketi ile ortama yaydığı enerjiye ses denir. Çevreyle olan iletişimimizde
ses çok önemlidir. Titreşim hareketi yaparak ses üreten varlıklara ses kaynağı denir.
* Bir ses kaynağından çıkan ses dalgaları hava taneciklerinin sıkışıp seyrekleşmesine neden olur.

EDİTÖR YAYINLARI

Sıkışan hava tanecikleri Seyrekleşen hava tanecikleri

* Ses dalgalar hâlinde her yöne doğru yayılır.
* Sesin yayılma hızı bulunduğu ortamın sıcaklığı ve yoğunluğu arttıkça artar.

* Ses dalgaları yayılırken ortamdaki madde ile etkileşerek enerjisini kaybeder. Bu nedenle ses dal-
galarının şiddeti kaynaktan uzaklaştıkça azalır.
* Ses, maddelerin titreşimi ile oluştuğundan dolayı yayılabilmesi için mutlaka maddesel bir ortam
gereklidir. Ses boşlukta yayılmaz.
* Tren rayındaki seslerin duyulması, sesin katı ortamda yayıldığına; deniz taşıtlarının, motor sesi-
nin su içerisinde duyulması sesin sıvı ortamda yayıldığına; televizyon veya radyo hoparlöründen
çıkan ses, sesin gaz ortamda yayıldığına örnek olarak gösterilebilir.
* Canlı ve cansız varlıkların oluşturduğu sesler titreşim sonucu oluşur.

* Bağlama, keman, gitar gibi telli müzik aletlerinde tellerin titreşmesi, darbuka gibi müzik aletle-
rinde derinin titreşmesiyle ses oluşur.

SESİN FARKLI ORTAMLARDA FARKLI DUYULMASI

SES KAYNAĞININ DEĞİŞMESİYLE SESLER FARKLI İŞİTİLİR

* Farklı ses kaynaklarından çıkan sesler farklı şekillerde duyulur.

* Aynı ortamdaki cam, plastik ve metal bloklara tahta çubukla
vurulduğunda çıkan sesler birbirinden farklıdır. Çıkan seslerin
birbirinden farklı olmasının sebebi blokların farklı maddelerden
yapılmış olmasıdır.

* Darbuka, davul ve bateri vurmalı çalgı aletleridir. Ancak bu çalgı aletleri farklı sesler çıkarır.