Page 101 - 6. SINIF VIP FEN BİLİMLERİ KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

¦ SES VE ÖZELLİKLERİ § 1 10101

* Denizlerin derinliklerinin ölçülmesinde, fay hatlarını tespit etmede, maddenin yerini belirlemede
sesin yansıma özelliğinden yararlanılır. Yunuslar da sesin yansıması özelliğinden faydalanarak
çıkardıkları seslerle avlayacağı balık sürüsünün yerini bulur.

* İki tepe arası uzaklığı ölçmede sesin yankısından yararlanılır.

* Ultrason cihazlarında insan vücuduna ses dalgaları gönderilerek ses dalgalarının iç organlarda
yansımasıyla, iç organların yansıması ekranda görüntüye çevrilir.

* Balıkçıların balık sürülerinin yerlerini ve miktarını tespit etmekte kullandıkları okyanus ve deniz-
lerin derinliklerinin tespitinde kullanılan sonar cihazları sesin yansıması özelliğinden faydalanıla-
rak yapılır.
EDİTÖR YAYINLARI
* Trafik polislerinin kullandıkları radar cihazlarında yine sesin yansıma özelliğinden faydalanılır.

* Eşyalarla dolu bir odada ses pürüzlü yüzeylere çarptığında farklı yönlere dağılır. Bunun sonu-
cunda kulağımıza daha az ses dalgası gelir ve sesleri daha az şiddetli duyarız.
* Bir maddede tanecikler ne kadar sık ise sesin yayılması o kadar hızlı olur. Yani ses katı ortam-
larda daha hızlı yayılır.

* Ses dalgaları her yönde ve doğrultuda yayılır. Ses titreşimler oluşturur ve bu titreşimler dalga-
lar hâlinde yayılır.

SESİN YAYILMASININ ÖNLENMESİ

SESİN SOĞURULMASI

* Ses dalgalarının madde ile etkileşim şekillerinden birisi de sesin soğurulmasıdır. Ses dalgalarının
madde tarafından yutulmasına sesin soğurulması adı verilir.
* Boş bir odada konuştuğumuzda sesimiz çok fazla yankı yaparken eşyalı bir odada daha az yankı
yapar. Çünkü sesimiz mobilya, perde, halı, gibi cisimlere çarparak tutulur (emilir).

* Kış aylarında, kar yağarken etrafın sessiz olması, kütüphanelerin sessiz olması, sinemada yan
salondaki filmin sesini duymamamız sesin soğurulmasıyla ilgilidir.

* Yine araba motorlarının sesi, egzozlardaki susturucular tarafından soğurularak gürültü engel-
lenmiş olur.

SESİN YALITIMININ ÖNEMİ
* İç ortamdan dışarıya ya da dış ortamdan içeriye ses geçi-
şini engellemek için mekanlarda yapılan uygulamalara ses
yalıtımı denir.

* Ses yalıtımı sesin şiddetini azaltır.