Page 263 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Demokrasi ve Cumhuriyetin Temel Nitelikleri

DEMOKRASİ VE CUMHURİYETİN TEMEL İN TEMEL Farklı görüşlere, anlayışlara ve inanış-
DEMOKRASİ VE CUMHURİYET
NİTELİKLERİ
NİTELİKLERİ lara saygı gösterilmesidir. Farklı fikirle-
DEMOKRASİ Çoğulculuk rin yönetime yansımasıdır. Günümüzde
• Demokrasi, halkın egemenliğine dayanan bir yönetim tüm demokratik ülkelerde çok partili si-
yasal düzen benimsenmiştir.
şekli olarak tanımlanır. Başka bir deyişle insanın sa-
hip olduğu hak ve hürriyetlerini kullanmasına imkân Demokraside çoğunluk ilkesi aranır.
tanıyan bir yönetim şeklidir. Seçimlerde çoğunluğu elde eden parti
• Günümüz demokrasisinin temelleri eski Yunan toplu- Çoğunluk iktidar olur. Diğer partiler de muhalefeti
munda ortaya çıkmıştır. Site adı verilen kent devletleri oluşturur. Demokraside çoğunluğun ya-
EDİTÖR YAYINLARI
vardı ve bu siteler birbirinden bağımsızdı. nında azınlığın da hakları korunur.
• Bu sitelerde halk agora denilen meydanda toplanıp
bir meclis oluşturuyordu. Bu meclise sadece hür er- Demokrasiler etkin ve aktif yurttaşlara
kekler katılabiliyordu. Bu uygulama tarihte bilinen ilk gereksinim duyar. Halk, seçme ve se-
demokrasi örneğidir. Katılımcılık çilme, sivil toplum kuruluşları kurma vb.
• Demokrasi kelimesi, Yunancadaki halk anlamına ge- yollarla ülke yönetimine katılır. Yöneti-
min aldığı kararlarda etkili olur.
len demos ve yönetim anlamına gelen kratos kelime- Tüm insanların cinsiyet, din, dil, ırk,
lerinin birleşimi ile ortaya çıkmıştır. düşünce, inanç gibi ayrım olmadan,
• Halkın kendi kendisini yönetmesi anlamına gelen de- Insan insan olduğundan dolayı eşit, özgür

mokrasi hayatımızın her alanında karşımıza çıkmak- Haklarına ve yaşaması için gerekli temel haklara
tadır. Saygı sahip olmasıdır.Bu nedenle temel hak
• Okulumuzda sınıf başkanını veya yaşadığımız şehrin ve ödevler anayasa ile güvence altına
belediye başkanını seçmek demokrasiye örnek ola- alınmıştır.
rak verilebilir.
• Mahallemizdeki park yapımında belediyeye beklenti- Yöneten ve yönetilenlerin kurallar dâhi-
lerimizi dilekçe yoluyla iletmemiz de demokrasi ge- Hukukun linde hareket etmelerini sağlar. Huku-
reğidir. Üstünlüğü kun üstünlüğü ilkesi ancak bağımsız bir

yargı ile mümkündür.

DEMOKRASININ ILKELERI
Ülkeyi yöneteceklerin seçimlerle belir-
Yönetme yetkisinin millete ait olması
Milli lenmesidir. Yasalara uygun olarak va-
Egemenlik demektir. Demokraside egemenlik hal- Seçme ve tandaşların oy kullanarak seçme hak-
ka aittir. Seçilme kını kullanmasıdır. Ülkeyi yönetmeye
Hakkı
talip olanların da siyasi parti içerisinde
Bireyin başkalarının haklarına zarar seçilme haklarını kullanmasıdır.
Özgürlük
vermeden istediğini yapabilmesidir.

Hakların kullanılmasında ayrım yapıl- CUMHURİYET
mamasıdır. Demokraside eşitlik, yasa- • Halkın doğrudan doğruya ya da temsilcileri aracılığıy-
lar önünde eşitliktir. Yasalar herkese la egemenliği elinde tuttuğu yönetim biçimidir.
Eşitlik
aynı biçimde uygulanır; herhangi bir • Cumhuriyet “cumhur” kelimesinden gelir.
kişiye, aileye ve zümreye ayrıcalık ta-
nınmaz. • Sözcük anlamı halk, kavim veya büyük kalabalık de-
mektir.

Sosyal Bilgiler / 4. Ünite 263