Page 260 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Anadolu’nun İlk Yerleşim Yerlerinde Yaşam

• Tarımın ve hayvancılığın keşfiyle birlikte insanlar yer- • Zaman içinde barınaklarını taş temelli kerpiç yapılara
leşik hayata geçmeye başlamışlardır. dönüştürdüler.
• Yerleşik hayata ve medeniyete dair bilinen en eski iz- • Çayönü halkı toplayıcılık ve avcılıktan tarıma dayalı
lere Anadolu topraklarında rastlanır. köy hayatına geçtiler.
• Anadolu’da bulunan ilk köy yeridir.
Höyük
Höyük
• Eski yerleşim yerlerinin zamanla toprakla örtülüp tepe • Anadolu’nun ilk çiftçileri burada yaşamıştır.

biçimine gelmiş hâline verilen isimdir. • Yabani buğday, mercimek ve baklagillerin tarıma ka-
• Höyüklerde çanak çömlek parçaları; taştan, camdan, zandırdılar.
madenlerden yapılmış aletler; mimari yapılar ya da • Küçükbaş hayvanların evcilleştirdiler.
EDİTÖR YAYINLARI
organik kalıntılara ulaşılır. • Bu özellikleriyle Çayönü, uygarlığın doğduğu yerler-
• Höyükler sayesinde tarih öncesi devirlerde insanların den biri olarak kabul edilmektedir.
sosyal hayatı hakkında bilgiler elde edilir.
Çatalhöyük
Çatalhöyük
• Çatalhöyük, bugün Konya’nın Çumra ilçesine bağlı
ANADOLU’DA İLK YERLEŞİM YERLERİ Küçükköy yakınlarında, milattan önce 7000 yılların-
• Yerleşik yaşama ve medeniyete ait ilk yerleşim mer- dan itibaren Cilalı Taş Devri ve Bakır Çağı’nda yerle-
kezleri yazıdan önceki dönemde görülmektedir. şim yeri olarak kullanılmış arkeolojik kalıntılardır.
• Anadolu’da Göbeklitepe, Hacılar, Çatalhöyük ve • Çatalhöyük, insanlık tarihinin ilk şehir yerleşmesi ola-
Çayönü gibi yerleşim yerleri bu dönemi aydınlatan rak kabul edilmektedir.
önemli yaşam bölgeleridir.
• Evler birbirine bitişik ve düz damlı olarak aynı planda
Göbeklitepe inşa edilmiştir.
Göbeklitepe
• Göbeklitepe veya Göbekli Tepe, Türkiye’nin Güney- • Duvarların bitişik olması nedeniyle evler arasında so-
doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Şanlıurfa ilinin 18 km kaklara yer verilmemiştir.
kuzeydoğusunda, Haliliye ilçesine bağlı Örencik köyü • Evlere giriş damlarda açılan kapılardan sağlanıyordu.

yakınlarında yer alan Neolitik bir arkeolojik sit alanıdır. • Evlerinin yapımında kerpiç, ağaç, kil ve kamış kulla-
• Dünyanın bilinen en eski ve en büyük tapınak yerleş- nılmıştır.
kesidir. • Burada yaşayan insanların geçimleri avcılık, tarım ve
• Bu bölgede yaşayan insanlığın henüz tarım ve hay- hayvancılığa dayanıyordu.
vancılığa geçmemiştir.
Hacılar
• Avcı­toplayıcı insanlar beslenme ihtiyaçlarını gider- Hacılar
mekle kalmamış bir tanrının veya tanrıların varlığına • Hacılar Burdur’un 25 kilometre güneybatısında yer
inanmışlardır. almaktadır.
• Yerleşik hayata geçişte insanların hayvanları evcilleş- • Hacılar’da ilk yerleşim M.Ö. 7000 yılları olarak tarih-
tirme ve tarımın ön planda olduğu biliniyordu. lendirilmiştir, Hacılar ayrıca Batı Anadolu’nun bilinen
• Ancak Göbeklitepe, insanların inançları için bir araya en eski yerleşimidir.
geldiği ve burada ortaya çıkan ihtiyaçlar sonrasında • Bölgede yaşayan insanların evleri, kare veya dikdört-
yerleşik hayata geçildiğini göstermiştir. gen planlıdır.
• Yapılar taş temel üzerine kerpiç ile inşaa edilmiştir.
Çayönü
Çayönü • Evler arasında sokakların bulunması şehir yapısının
• Diyarbakır ilinin Ergani ilçesinin yakınlarındadır. gelişmeye başladığını göstermektedir.

• Bu dönemde insanlar ağaç dalları ve kamışlardan • Burada yaşayan insanlar avcılık, tarım ve hayvancı-
yaptıkları basit yuvarlak kulübelerde yaşadılar. lıkla uğraşmışlardır.

260 Sosyal Bilgiler / 3. Ünite