Page 262 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Mezopotamya ve Anadolu Medeniyetlerinin Ortak Kültürel Mirasa Katkıları

ANADOLU MEDENİYETLERİ
• “Güneşin Doğduğu Yer” anlamına gelen Anadolu’nun yer şekillerinin, ikliminin ve ekonomik faaliyetlerinin yaşama-

ya elverişli olması burada birçok uygarlığın kurulmasına neden olmuştur. Bundan dolayı Anadolu’ya Uygarlıkların
Beşiği de denilmiştir.
• Anadolu’da kurulan bazı medeniyetler şunlardır:

Hititler
Hititler
• Anadolu medeniyetinin temelini oluşturmuştur. Ilk Çağ’da Anadolu’da kurulduğu bilinen ilk
devlettir. Güneşi adalet sembolü olarak kabul ettiler.
EDİTÖR YAYINLARI
• Hititler önemli gördükleri olayları anal (yıllık) denilen tabletlere yazmışlardır. Böylece objektif
tarih yazıcılığını başlattılar. Ivriz ve Yazılıkaya kabartmaları önemli eserlerindendir.
• Tarihin bilinen ilk yazılı antlaşması olan Kadeş Barış Antlaşması Hititlerle Mısırlılar arasında Güneş Kursu
imzalanmıştır. Insanlık tarihinin ilk yazılı antlaşması olarak bilinir.
• Hititler son derece becerikli mühendislerdi. Taştan barajlar inşa ettiler. Hititler Güneş tutulmalarını önceden
tahmin ettiler. Inşaat projeleri ve tarım arazilerinin ölçümünde geometri ve matematik biliminde bazı yöntemler
kullandılar.
• Temel geçim kaynakları tarım, ticaret ve hayvancılıktır. Hititler altın, bakır, gümüş ve demir madenlerini işleyerek
yaşamlarını kolaylaştıran araç ­ gereçler yapmışlardır.
• Hitit Kanunlarında evlenme, boşanma, nikâh ve nişan gibi aileyle ilgili hususlara yer verilmiştir. Hititler, gelişmiş
hukuk kurallarıyla kadın haklarına kanunlarında yer vermiştir. Hititler Asurlardan öğrendikleri çivi yazısı ile ken-
dilerine özgü olan hiyeroglif denilen resim yazısını kullandılar.

Lidyalılar
Lidyalılar
• Batı Anadolu’da Gediz ve Büyük Menderes ırmakları arasında kalan bölgede kurulmuşlardır.

Merkezi Sard’dır. Lidyalılar ticaret yaparak zenginleşmişlerdir. Lidyalılar dünyada kurulan ilk
serbest pazarın yanı sıra küçük dükkânların da ilk kurucularıdır.
• Tarihte parayı kullanan ilk uygarlık Lidyalılardır. Paranın icadı, ticari hayatta kullanılan takas Lidya parası

(değiş­tokuş) usulünü sona erdirmiştir.
• Kral Yolu üzerinden yaptıkları ticaret sayesinde doğu ile batı kültürleri arasında etkileşim sağlamışlardır. Bu

sayede, ekonomi, bilim, sanat, kültür ve ticaret alanında geliştiler. Mimaride oldukça gelişen Lidyalılar aynı za-
manda altın işlemede de usta idiler.

İyonlar
İyonlar
• Deniz kıyısında yaşadıklarından gemilerle birçok yerle ticaret yaptılar. Denizcilikte olduk-

ça ilerleyen Iyonlar Akdeniz, Marmara ve Karadeniz’de ticari koloniler kurdular.
• Lidyalılardan öğrendikleri parayı kullandılar. Izmir, Foça, Efes ve Milet gibi büyük kentler-
de saraylar, tiyatrolar, tapınaklar ve kütüphaneler inşa ettiler.
• Özgür düşünce ortamı sayesinde bilim alanında önemli gelişmelere öncülük yaptılar. Celsus Kütüphanesi
• Tıp biliminin kurucusu Hipokrat, yuvarlak bir dünya haritası hazırlayan Hekataios, tarihin babası sayılan Here-
dot, matematik ve astronomide Pisagor ve Tales burada yaşamıştır.
• Fenikelilerden öğrendikleri alfabeyi geliştirerek günümüzde kullanılan Latin alfabesinin oluşumuna katkı sağla-
mışlardır.

262 Sosyal Bilgiler / 3. Ünite