Page 154 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 154
3. Tema
DUYGU BELIRTEN IFADELER Tahmin
• Akla, sezgilere, tecrübelere gözlemlere veya birtakım
Gerçekleşmemiş Beklenti verilere dayanarak olacak bir şeyi önceden kestirebil-
• Gerçekleşmesi umulan durumları ifade eden cümle- me sonucunda ortaya çıkan cümlelerdir�
lerdir� Ő Annem meraktan patlıyordur şimdi�
• Bu cümlelerde “ummak, sanmak” ifadelerine dikkat Hava kapalı, yağmur yağacağını düşünüyorum�
edilmelidir� Ő
• Gerçekleşmesi istenen durumun olumsuz sonuçlan- Ő Geç kaldık, şu anda öğretmen derse başlamıştır�
masıdır� Ő Onu tanıyorsam bu olayda onun da parmağı vardır�
Ő Buranın ona iyi geleceğini düşünmüştüm� (Buranın Ő Tecrübelerime dayanarak bu teklifi kabul edeceğini
ona iyi geleceğine yönelik bir beklenti var� Bahsettiği düşünüyorum�
yerin anlattığı kişiye iyi geleceği düşünülmüş� Ő Sınav sonucunun kötü geleceğini seziyorum�
Fakat bu beklenti “düşünmüştüm” dendiğine göre
gerçekleşmemiş�) { Not: Olasılık cümleleri ile tahmin cümleleri arasın-
Ő Bu yıl sınavı kazanacağını umuyorduk� daki fark şudur:
Ő Bu sefer yeni işinde dikiş tutturacağını sanıyorduk� • Olasılıkta bahsedilen şey için “Öyle de olabilir, böyle
Ő Artık bu sene mülakatı geçersin diye düşünmüştüm� de olabilir�” anlamı hakimdir� İkilem söz konusudur�
Sonucun olabilirliği tam olarak kestirilemez�
• Örnek: Galiba akşama doğru yağmur yağacak�
Terk Edilmiş Alışkanlık • Tahmin anlamlı cümlelerde bunu görmeyiz� Tahmin
• EDİTÖR YAYINLARI
Alışkanlık hâlindeki bir davranışın artık yapılmadığı
anlamlı cümlelerde tecrübelerden hareketle “emin
anlamını bildirir� Kişi ya da kişiler alışkanlıktan vaz- oluş” havası vardır� Olasılık anlamlı cümlelere göre
geçmiştir� Bu cümlelerde yüklemler genellikle “ko- tahmin anlamlı cümlelerde “kesinlik anlamı” daha
şardım, alırdım, söylerdim, eğlenirdik, gezerdik, izler- yoğundur�
dik…” gibi sözcüklerden oluşur�
• Örnek: Bana kızdığını bakışlarından anlıyorum�
Ő Önceden günde bir saat kitap okurduk�
Ő Eskiden her sabah koşuya çıkardım�
Ő Çocukken, gök gürlediğinde uyuyamazdım�
Ihtimal
• Gerçekleşme ihtimali olan bir durumu ya da olayı an-
Gereklilik latan cümlelerdir�
• Bir eylemin yapılmasının zorunlu olduğunu bildiren • Bir durum ya da olayın gerçekleşmesinin kesin bir
cümlelerdeki anlamdır� Gereklilik, eyleme eklenen nedenle ifade edilemediği cümlelerin olabilirliği hak-
“-malı/-meli” ekleriyle sağlanır� kında söylenmiş ifadelerdir�
Ő Yapılacak toplantıya hazırlıklı gelmelisiniz� • Bu cümlelerin “olabilir” anlamını ifade etmesine dikkat
Ő Bundan sonra derslerine daha düzenli çalışmalısın� edilmelidir�
Ő Geceleri dışarı yalnız çıkmamalısın� Ő Akşam yemeğe çıkabiliriz�
Ő Ahmet de sınava girebilir�
{ Not: Bazı kelimelerle de cümleye “gereklilik” anla- O, yarın seni arayabilir�
mı kazandırılabilir� Örneğin “Bir anlatı oluşturabilmek Ő
için en az iki eylemi kullanmak zorunludur�” cümlesin- Ő Yarın sonuçlar açıklanabilir�
de gereklilik anlamı “zorunludur” kelimesiyle karşılan- Ő Bu yaz çok sıcak geçebilir�
mıştır� Ő Yarın akşam annem de bizimle gelebilir�
154 Türkçe / 3. Tema
