Page 157 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Tema

METİN TÜRLERİ
METİN TÜRLERİ › Metnin ilk paragrafında ana fikri ortaya koymalıyız�
• Bir duyguyu, düşünceyi, tasarıyı, olayı veya durumu › Taslak metinde giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini

anlamlı bir şekilde dile getiren yazı bütününe metin tespit etmeliyiz� Taslak metinde bu bölümler yoksa
denir� Konusu ne olursa olsun her metnin bir anlamı metin üzerinde gerekli değişiklikleri yapmalıyız�
ve bize aktarmak istediği bir iletisi vardır� Bu ileti bilgi › Sunduğumuz görüşleri, gerekçeleri ve kanıtları
olabileceği gibi duygu da olabilir� yazma amacımıza uygun bir şekilde sonuca bağ-

METIN TÜRLERI NELERDIR? lamalıyız�
› Bilgilendirici Metin BILGILENDIRICI METIN TASLAĞI HAZIRLAMA
› Hikâye Edici Metin
EDİTÖR YAYINLARI
› Şiir PLAN
• Bilgilendirici metinlerde genellikle giriş, gelişme ve so-
BILGILENDIRICI METINLER nuç bölümleri şeklinde düzenlenen bir yapı vardır� Bu
• Bilgi vermek, öğretmek ya da açıklama yapmak ama- yapıyı oluşturan paragrafların metnin ana düşüncesi-
cıyla yazılan metinlerdir� Bilgilendirici metinlerde ha- ni desteklemesi ve birbiriyle bağlantılı olması gerekir�
yal ve kurmacaya yer verilmez� Bilgiler ve düşünceler Bizler de bilgilendirici metin yazarken ve okurken bu
değiştirilmeden aktarılır� bağlantılara dikkat etmeli, paragrafların aynı ana fikri
• Bu yazılarda amaç öğreticiliktir� desteklemesi gerektiğini göz ardı etmemeliyiz�
• Kısa, yalın ve anlaşılır cümleler kullanılır� • Bilgilendirici metinleri oluşturan en küçük yapı birimi
• Sözcükler temel anlamlarıyla kullanılır� cümlelerdir� Anlamca birbirini destekleyen cümleler
paragrafları, paragraflar da bir araya gelerek metni
• Metinlerdeki anlam, okuyucusuna göre değişkenlik oluşturur� Bu aşamada hem cümlelerin hem de pa-
göstermez� ragrafların birbiriyle tutarlı olması gerekir�
• Yazar eserine kendi kişiliğini katmaz� • “Turizm” konulu bilgilendirici bir metin yazmamız ge-
• Nesnel anlatım hâkimdir� rektiğini düşünelim� Bu metinde anlatacağımız dü-
• Bilgilendirici metin özelliği taşıyan yazı türleri şunlar- şünce ve bilgileri şu plana göre aktarmalıyız:

dır: haber metni, makale, deneme, fıkra, eleştiri, bi- Giriş Bölümü: Turizmin kısaca tanımı ve önemi
limsel yazılar, sohbet, anı (hatıra), gezi yazısı, günlük, Gelişme Bölümü: Ülkemizde turistik yerler, turizmde
biyografi, otobiyografi vb� yaşanan sorunlar, turizmin gelişmesi için yapılan çalış-

malar vs�
BILGILENDIRICI METINLERIN YAPISI
• Bilgilendirici metinler; bilgi ve haber vermek, ikna et- Sonuç Bölümü: Turizmin daha çok canlanması için ya-

mek, kanıları değiştirmek, uyarmak, düşündürmek, pılması gerekenler
yönlendirmek, tanıtmak gibi amaçlarla yazılır� Diğer
metin türlerinde olduğu gibi bilgilendirici metinler de HIKÂYE EDICI METINLER
belirli işlem basamakları takip edilerek yazılır�
• Bilgilendirici metin yazarken şu işlem basamaklarını • Yaşanmış ya da yaşanması mümkün bir olayı kişi, yer
ve zaman unsurlarıyla anlatan metinlerdir� Aynı za-
takip etmemiz gerekir: manda edebi metin değeri taşırlar� Bu metinlerde kur-

› İlk olarak konuyu ve ana fikri tespit etmeliyiz� maca yani hayal ürünü birçok olay ve kişiye rastlarız�
› Ana fikre uygun bir başlık bulmalıyız� • Hikâye edici metinlerin amacı bilgi vermek değil, oku-
› Konuyu ve ana fikri destekleyen kanıtlar bulmalı, yucuyu kurmaca bir olayın içinde yaşatmak ve bu ola-
bunları mantıklı bir şekilde sıralamalıyız� yın uyandıracağı duyguları okuyucuya hissettirmektir�
› Konuya ve ana fikre uygun taslak bir metin yaz- • İnsanların duygu, düşünce ve hayal dünyasını geliş-
malıyız� tirir�

Türkçe / 3. Tema 157