Page 150 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Tema

CÜMLEDE ANLAM
CÜMLEDE ANLAM

NEDEN-SONUÇ (SEBEP-SONUÇ) AMAÇ-SONUÇ
• Bir ya da birden fazla sözcüğün bir araya gelerek yar- • Eylemin gerçekleştirilmesinde hangi amaca bağlı ka-
gı bildirdiği yapıya cümle (tümce) denir� lındığının belirtildiği cümlelere amaç-sonuç cümleleri
• Bir durumu ya da olayı gerçekleşme nedeniyle birlikte denir�
aktaran, bir eylemin niçin yapıldığını bildiren cümlele- Örnek: Tuttuğum takımın formasını almak için para
re de neden-sonuç cümleleri denir� ̛
biriktiriyorum�
̛ Örnek: Yemek yemediği için zayıflamış�
EDİTÖR YAYINLARI
Yukarıdaki cümlede para biriktirme eyleminin yapılma
Kişinin zayıflamasının gerekçesi olarak yemek yememe- amacı bellidir (tuttuğu takımın formasını almak) ancak
si gösterilmiştir. bu amaca ulaşılıp ulaşılamayacağı belli değildir.

̛ Örnek: Köpekten korktuğu için oradan kaçmış� • Amaç-sonuç cümleleri, yargı bildiren ifadeye sorulan
Yukarıdaki cümlede yargı bildiren ifadeye (kaçmış) “Ne- “Hangi amaçla?” sorusuna cevap verir�
den?” sorusunu yönelttiğimizde “Köpekten korktuğu
için” cevabını alırız. Eylemin yapılış gerekçesini bildirdi- ̛ Örnek: Okula gitmek için evden çıkmış�
ği için bu cümle “neden-sonuç cümlesi”dir. Amaç Sonuç
• Neden-sonuç cümleleri iki bölümden oluşur: Birinci Yukarıdaki cümlede yargı bildiren ifadeye (çıkmış) “Han-
bölüm neden (sebep), ikinci bölüm ise sonuç bildirir� gi amaçla?” sorusunu yönelttiğimizde “Okula gitmek
için” cevabını alırız. Eylemin yapılma amacı belirtildiği
̛ Örnek: Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik� için bu cümle “amaç -sonuç cümlesi”dir.
Neden Sonuç

̛ Örnek: Tehlikeyi fark edince hemen saklandı � ̛ Örnek: Bu kitabı almak için harçlıklarını biriktirdi �
sebep sonuç amaç sonuç

̛ Örnek: Terlikleri olmadığı için kumsala inmedi � ̛ Örnek: Onunla sık sık konuşurdu , üzülmesin diye �
sebep sonuç sonuç amaç
• Yargının sebebi, yükleme “Neden?” veya “Niçin?” so- ̛ Örnek: O güzel haberi vermek için burada�
ruları sorularak bulunur�
Ő Amacı neymiş? O güzel haberi vermek
̛ Örnek: Köpekler havladığı için kuşlar uçuştu� • Amacın gerçekleşip gerçekleşmediği bilinmez�

Ő Kuşlar niçin uçuştu? Köpekler havladığı için
• Sebep ve sonuç ifadeleri yer değiştirebilir� Yani önce ̛ Örnek: Yarışmaya katılmak için yurt dışına çıktı�

sonuç daha sonra da sebep verilebilir� Ő Yarışmaya katılıp katılmadığı bilinmiyor�
• Amaç-sonuç cümlelerinde “için, diye, üzere” gibi ifa-
̛ Örnek: Burnu dahi kanamadı kemerini taktığından �
sonuç sebep delerden yararlanılır�
• Neden-sonuç cümlelerinde genellikle “için, dolayı, yü- ̛ Örnek:

zünden, ötürü, diye, -den, -diğinden” gibi ek ve söz- Ders çalışmak için kütüphaneye gitti�
cükler kullanılır� Ő
Ő Konuşma yapmak üzere kürsüye çıktı�
̛ Örnek:
Ő Güneş yakmasın diye güneş kremi sürdü�
Ő Düzenli çalıştığından başarılı oldu�
Ő Derslerinden geri kalmamak için her gün canlı
Ő Yağmur yağdığı için pikniğe gidemedik� derslere katılıyor�

Ő Seni bekledim diye yoruldum�
150 Türkçe / 3. Tema