Page 147 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Tema

SÖZ SANA
SÖZ SANATLARITLARI
KIŞILEŞTIRME (TEŞHIS)
• İnsana ait özelliklerin insan dışındaki varlık ya da kavramlara aktarılmasına kişileştirme (teşhis) denir�

̛ Örnek:

Ő Yine rüyalara dalmış eşyalar, Eşyalar ve dolap insan gibi düşünülmüş, insanlara ait olan uyumak ve rüyaya
dolap sessizce uyur� dalma özellikleri eşyalara ve dolaba aktarılmıştır. Bu iki kavram kişileştirilmiştir.

Ő Gül, derdini anlatmanın Gül kişileştirilmiştir. Derdini anlatabilme özelliği insanlara aittir. Bu özellik bitki
EDİTÖR YAYINLARI
peşindeydi� olan güle aktarılarak gül kişileştirilmiştir.

Ő Kalem selama durdu, kâğıt “Selama durmak”, “boyun eğmek” deyimleri insanlar için kullanıldığından bu
boyun eğdi olanlar karşısında� cümlede kalem ve kâğıt kişileştirilmiştir.

Yukarıdaki cümlelerde, renkli yazılan kavramlara insana ait özellikler aktarıldığından bu kavramlar kişileştirilmiştir.

› Dans eden kelebekler, şarkı söyleyen kuşlar, göz › Yüce dağlar birbirine göz eder
kırpan çiçekler vardı orada� Rüzgâr ile mektuplaşır, naz eder�

Kişileştirilen unsurlar: Kelebekler, kuşlar, çiçekler� Kişileştirilen unsur: Yüce dağlar, rüzgâr�

Ő “Bahçedeki ağaç, yalnızlıktan sıkılmıştı�” Ő Tarihîn dilinden düşmez bu destan
Nehirler gazidir, dağlar kahraman
› Bu cümlede “ağaç” kişileştirilmiştir� Yalnızlık Her taşı bir yakut olan bu vatan
duygusunu hissetme ve sıkılma eylemi insanlara Can verme sırrına erenlerindir�
özgü özelliklerdir� Bu özellikler ağaca verilerek
ağaç kişileştirilmiştir� › Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar şunlardır: tarih
(dilinden düşürmemek), nehir (gazi olmak), dağlar
(kahraman olmak)�

{ Not: Kişileştirme sanatında insan dışındaki varlıklar; insanlar gibi düşünen, hisseden, tepki veren bir yapıya
sahiptir�

KONUŞTURMA (INTAK)
• İnsan dışındaki canlı ve cansız varlıkların konuşturulması sanatına konuşturma (intak) denir�

Ő Horoz, bir gün Ő Dal, serçeye “Üzerimde hiç yükün yok ki!” demiş�
Bir inci çıkarmış çöplükten� › “Dal” konuşturularak intak sanatı yapılmıştır�
Hemen kuyumcuya gitmiş
– İyi bir şeye benziyor, demiş� Ő Benim adım dertli dolap
Suyum akar yalap yalap
› Horoz konuşturularak intak sanatı yapılmıştır�
› Dizelerde “dolap” konuşturulmuştur�

{ Not: Konuşturma sanatının olduğu yerlerde kişileştirme vardır� Ancak kişileştirmenin olduğu yerlerde konuş-
turma sanatı yoktur�

• Farenin göz yaşları insafa getirdi deveyi� Bu cümlede deveye, insana ait bir özellik (insafa gelmek) verildiği
için kişileştirme sanatı vardır ancak deve konuşturulmadığı için konuşturma sanatı yoktur�

Türkçe / 3. Tema 147