Page 143 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

2. Tema

METNİN BÖLÜMLERİ
METNİN BÖLÜMLERİ
• Bilgilendirici ve hikâye edici metinler üçer bölümden oluşmaktadır�

Bilgilendirici Metinlerin Bölümleri Hikâye Edici Metinlerin Bölümleri

Giriş Gelişme Sonuç Serim Düğüm Çözüm

Bilgilendirici Metinlerin Bölümleri
Giriş Bölümü: Ele alınacak konu belirlenir� Konu hakkında okuyucuyu meraklandıracak bir giriş yapılır� Genellikle bir
EDİTÖR YAYINLARI
veya iki cümleden oluşur� Konuyu genel bir ifadeyle ortaya koyar� Bir tanım, soru, açıklama ya da betimleme cümle-
sinden oluşabilir� Kendinden önce cümleler varmış gibi bağlayıcı ögelerle (böylece, demek ki, oysa, şu hâlde, diyelim
ki, fakat, meğer���) başlamaz� Gelişme bölümündeki cümleler dil ve düşünce yönünden giriş cümlesine bağlıdır�
Gelişme Bölümü: Giriş bölümünde verilen konu açıklanır� Konu ile ilgili örnekler verilir� Parçanın ana düşüncesini
çeşitli yönlerden destekleyen yardımcı düşünceler bu bölümde yer alır� Bilgilendirici metinlerde ana düşünceyi çeşitli
yönlerden destekleyen ve geliştiren her yardımcı düşünce ayrı bir paragraf hâlinde verilir� Paragraf düzeyinde ise ana
konuyu genişleten cümleler yardımcı düşünce görevini üstlenir�
Sonuç Bölümü: Paragrafta anlatılan konu bir sonuca bağlanır� Özetleyici ve sonuç bildiren ifadeler kullanılır� Anlam
ve düşünce akışı bakımından gelişme bölümünün son cümlesine bağlıdır� Sonuç cümlesinin işlevi parçadan çıka-
rılacak sonucu kısa ve yalın biçimde dile getirmektir� Ana düşünceyi özetle vurgulayan sonuç cümleleri genellikle
“demek ki, böylece, bu nedenle, o hâlde, kısaca” gibi özetleme bağlaçlarıyla başlar ancak bu bir kural değildir�

̛ Örnek: Aşağıdaki metin, bilgilendirici bir metnin giriş bölümünden alınmıştır�

Ramazan ayı, sosyal hayatımızın önemli bir parçasıdır� Ramazan sofralarında-
ki yemekler, mevsimlere göre değişir� Fakat bir dörtlü vardır ki mevsim ne olursa olsun
sofralardaki yerlerini kaybetmezler� Bunlar zeytin, hurma, güllaç ve ramazan pidesidir�

Hikâye Edici Metinlerin Bölümleri

Serim Bölümü: Hikâyenin ilk bölümüdür� Serim bölümünde okuduğumuz cümleler; bize hikâyede anlatılacak olaylar,
kişiler ve yerler hakkında ilk bilgileri vermeye başlar�
Düğüm Bölümü: Olayların geliştiği ve ayrıntıların verildiği bölümdür� Okurun merakı en üst seviyeye taşınır� Bu
bölümde olaylar geliştikçe farklı kişiler de karşımıza çıkmaya başlar� Olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkileri daha
belirgin olur ve okudukça merak duygumuz da artmaya başlar� Hikâyenin en uzun bölümüdür�

Çözüm Bölümü: Olayların bir sonuca bağlandığı, okurun merakının giderildiği bölümdür� Düğüm bölümünde anlatı-
lan olaylar, bu bölümde olumlu veya olumsuz şekilde son bulur� Her hikâyenin bize vermek istediği bir düşünce vardır�
Çözüm bölümünde hikâyenin bize vermek istediği mesajı fark ederiz�

̛ Örnek: Aşağıdaki metin, bir hikâyenin çözüm bölümünden alınmıştır�

Yalancı Çoban çok üzülmüş� Bir daha yalan söylememeye karar vermiş�
Herkesten özür dilemiş� O günden sonra dürüst ve güvenilir bir insan olmuş�

Türkçe / 2. Tema 143