Page 21 - 10. Sınıf Coğrafya Özetli Lezzetli Soru Bankası

[YER KABUĞUNUN MALZEMESİ: KAYAÇLAR] 21

9 KAYAÇ ÇEŞİTLERİ

Püskürük kayaçlar magmanın soğuyarak katılaşması sonucu oluşurlar. Kökenlerini
magma oluşturduğu için bunlara “magmatik kayaçlar” adı da verilir. Püskürük kayaçlar
ikiye ayrılır. Bunlar;
1. İç Püskürük Kayaçlar
2. Dış Püskürük Kayaçlar

EDİTÖR YAYINEVİ
Kayaçların ayrışarak rüzgâr, dalga, akarsu ve buzullarla taşınıp göl ve okyanus gibi
çukur alanlarda birikmesi sonucu oluşan genelde tabakalı görünüme sahip taşlardır.
Tortul Kayaçlar üçe ayrılır.
1. Fiziksel (Kırıntılı) Tortul Kayaçlar
2. Kimyasal Tortul Kayaçlar
3. Organik Tortul Kayaçlar

Başkalaşım kayaçlar daha önceden oluşmuş püskürük ve tortul kayaçların yüksek
sıcaklık ve basınç altında kalarak renk değiştirmeleri sonucu oluşan kayaçlardır.
Yüksek sıcaklığa ve basınca maruz kalan kayaçların; mineral yapıları sertlikleri, renkleri
ve şekilleri tamamen değişir.

Görselde verilen bilgilerden hareketle;

I. Tortul kayaçların dış etkenler sonucunda oluştuğu
II. Başkalaşım kayaçlarının fiziksel yapılarının belirli şartlar altında değiştiği
III. Kayaçların birbirinden farklı şekillerde oluştuğu
IV. Magmatik kayaçların oluşum süresinin uzun bir zaman diliminde gerçekleştiği
yukarıdakilerden hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) III ve IV E) Yalnız IV

10 Aşağıdaki kayaç türlerinden hangisi diğerlerinden farklı bir kategoride yer almaktadır?

A) Bazalt B) Obsidyen C) Tüf D) Andezit E) Linyit

y Mağaralar, kanyon vadiler, traverten, sarkıt, dikit ve polyeler y Özellikle sığ olan göllerde biriken bitki artıklarının üstü killi, kum-
karstik şekillerdendir. lu malzemelerle kaplıdır. Bunların basınç altında yavaş yavaş
y Karstik şekiller Akdeniz Bölgesi’nde yaygındır. yanması sonucunda da kömürler oluşur.
Organik Tortul Kayaçlar y Turba, linyit, taş kömürü, antrasit, mercanlar, sünger ve tebeşir
y Sularda yaşayan bitkilerin, mikroorganizmaların, mercanların organik tortul kayaç grubundandır.
ve diğer kabuklu hayvanların kalıntılarının birikerek tabakalar BAŞKALAŞIM (METAMORFİK) KAYAÇLARI
hâlinde katılaşması sonucunda oluşur ve fosil içerirler. y Mevcut kayaçların yüksek sıcaklık ve basıncın etkisiyle deği-
y Atol adı verilen mercan adalarını oluştururlar. şime uğraması sonucu oluşan kayaç türleridir.