Page 16 - 10. Sınıf Coğrafya Özetli Lezzetli Soru Bankası

16 [İÇ KUVVETLER]
11 Yeryüzünde depremlerin yoğunlaştığı üç 13
ana kuşak bulunmaktadır. Bu kuşaklar levha Dünya’nın oluşumundan bugüne
kadar dört büyük orojenez meydana
sınırlarıyla büyük oranda örtüşür. Bunlardan
kıvrım
ilk
Yeryüzünün
birincisi, Büyük Okyanus’u çember şeklinde gelmiştir. Prekambriyen’de oluşan
dağları
saran Pasifik Deprem Kuşağı’dır. İkinci ku-
şak Akdeniz Himalaya Deprem Kuşağı’dır. Huron Kıvrımları’dır. Yeryüzünün en
eski kıta çekirdekleri olan bu kıvrım
Yeryüzündeki depremlerin yaklaşık %90’ı
bu iki deprem kuşağında görülmektedir. dağları milyonlarca yıldır aşındığı için
düzleşip sertleşmişlerdir. Paleozoik’te
Üçüncü kuşak ise Atlas Okyanusu’nun or-
tasındaki levha sınırlarında yer alan Atlantik Kaledoniyen ve Hersinyen kıvrımları
oluşmuştur. Kaledoniyen Kıvrımları’na
EDİTÖR YAYINEVİ
Deprem Kuşağı’dır.
İskoçya ve Norveç dağları, Hersinyen
Buna göre aşağıda verilen ülkelerden Kıvrımları’na ise Ural ve Appalaş
hangisi Akdeniz - Himalaya Deprem dağları örnek verilebilir. Mezozoik ve
Kuşağı’nda yer almaz? Tersiyer’de başlayıp bugün de devam
A) İtalya eden Alp Kıvrımları dünyanın genç
dağları arasında yer almaktadır. Alpler,
B) Türkiye Kayalıklar, Himalayalar ve And dağları
C) Meksika bu genç oluşumun başlıcalarıdır.
D) Afganistan
E) İran Yukarıdaki açıklamalara bağlı olarak;
I. Huron Kıvrımları’nın ilkel zamanda oluş-
tuğu
II. Huron Kıvrımları’nın Kaledoniyen Kıv-
12 Epirojenez sonucunda bazı alanlarda yük- rım ları’na göre daha düz ve sert olduğu
selme, bazı alanlarda da alçalma gerçek-
leşmektedir. III. Alp Kıvrımları’nın III. zamanda oluşma-
ya başlayıp günümüzde de oluşumunu
I. İskandinavya Yarımadası devam ettirdiği
II. Baltık Denizi IV. Hersinyen Kıvrımları’na Kuzey Ame ri-

III. Karadeniz ka’nın batı kıyılarında rastlandığına
IV. Çukurova yorumlarından hangileri yapılamaz?
V. Anadolu Yarımadası A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
Buna göre kaç numaralı alanlarda yük-
selme gerçekleşmektedir? D) III ve IV E) II, III ve IV

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I ve V E) I ve IV

y Afrika’da Klimanjaro, Japonya’da Fujiyama, Endonezya’da DEPREMLER (SEİZMA)
Sumatra, İtalya’da Etna ve Türkiye’de Ağrı dağları volkan ko- y Deprem, yer kabuğundaki doğal sarsıntılardır.
nilerinin örnekleridir. y Depremler; çöküntü (karstik arazilerde, maden ocaklarında
y Büyük Okyanus çevresinde volkanlar yoğundur. (Ateş Çem- çökmeler), volkanik (volkanizmanın aktif olduğu yerlerde) ve
beri) Dışarıya çıkan malzeme katı ise (asidik) tabakalı vol- tektonik (fay hatları - kırılma) olmak üzere 3’e ayrılır.
kanlar, akışkan özellikte ise (bazik) kalkan volkanları oluşur. y Kırık hatlarına fay denir.
y Derinlik volkanizmasıyla sill, batolit, lakolit ve dayk gibi kayaçlar y Deprem dalgaları P (primer), S (sekonder), R (reyleigh) ve L
oluşur. (love) harfleriyle adlandırılır.