Page 22 - tyt-konsensus-cografya

Dış Kuvvetler (Rüzgârlar ve Buzullar) Test - 40

7. Yeryüzünün şekillenmesinde rüzgârlar doğrudan etkili 10. Rüzgârlar, kurak ya da yarı kurak bölgelerde en etkili
olduğu gibi dolaylı yönden de etkili olmaktadır. olan dış kuvvetlerden biridir. Bu bölgelerde rüzgârlar,
seyrek bitki örtüsü, şiddetli fiziksel çözülme ve dış kuv-
Buna göre;
vetlerin etkisiyle çeşitli aşınım ve birikim şekilleri oluştu-
I. Peribacası rurlar.
II. Mantar kaya
III. Barkan
II III
IV. Tafoni
V. Şahit kaya
I
EDİTÖR YAYINEVİ
yukarıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumun-
da rüzgârların dolaylı etkisinden söz edilebilir?
IV
A) I B) II C) III D) IV E) V
Buna göre yukarıdaki haritada verilen numaralı böl-
gelerin iklim ve bitki örtüsü özellikleri göz önüne
alınırsa hangilerinde rüzgârların etkisinin daha fazla
olduğu söylenebilir?
8. Aşağıda rüzgârların etkisiyle oluşan bir yeryüzü şeklinin A) I ve II B) I ve III C) II ve III
oluşum aşamaları verilmiştir. D) II ve IV E) III ve IV

Yukarıda oluşum aşamaları gösterilen yeryüzü şekli
aşağıdakilerden hangisidir?
11. Deniz Öğretmen öğrencilerinden rüzgârlar ve rüzgârla-
A) Barkan B) Lös rın etkileri ile ilgili bildiklerini yazmalarını istemiş öğren-
C) Tafoni D) Kumul Tepesi cilerden Deren'de şu ifadeleri yazmıştır.
E) Şahit Kaya • Rüzgârlar kurak ya da yarı kurak iklim bölgelerinde
daha çok etkilidirler.

• Barkan, lös, tafoni, mantar kaya gibi şekillerin oluşu-
munda doğrudan etkilidirler.
9. I. Amazon Havzası • Barkan, lös rüzgâr aşınım şekilleridir.
II. Batı Avrupa
• Peribacası ve kıyı şekillenmesinde dolaylı etkiye sa-
III. Büyük Sahra hiptirler.
IV . Grönland Adası
• Mantar kaya, şahit kaya, tafoni rüzgâr birikim şekil-
V . Muson Asyası leridir.
Yukarıda verilen yerlerden hangisinde rüzgârların Buna göre Deren'in yazdığı ifadelerden kaç tanesi
şekillendirici etkisi daha fazla görülür?
doğrudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

Sirk Çanağı: Dağ yamaçlarında buzulların aşındırmayla oluşan çukurluklara Sander Düzlüğü: Buzulların erimesiyle oluşan akarsuların, buzul önlerinde
çanaklara denir. Buzul yalağı adı da verilir. oluşturduğu düzlüklere denir. Sander ovası adı da verilir.
B) BUZUL BİRİKİM ŞEKİLLERİ KARSTİK ŞEKİLLER
Moren (Buzultaş): Buzulların erimeye başladığı yerlerde tabanına yapışan taş Su içerisinde kolayca eriyebilen kalker (Kireç taşı), kaya tuzu, jips (Alçı taşı)
ve toprağın dökülerek birikmesine denir. gibi maddelerden yapılı araziye karstik arazi adı verilir. Karstik araziler üzerinde
yer altı ve yer üstü sularının etkisiyle oluşan şekillere karstik şekiller adı verilir.
Drumlin: Buzulların, erimesi ya da gerilemesi esnasında buzul önlerinde biriken
moren yığınlarının oluşturduğu tepelere denir. Karstik şekillerin oluşmasında;
• Karbondioksit (CO ) • Sıcaklık • Nem ve yağış etkilidir.
2
84