Page 21 - tyt-konsensus-cografya

Dış Kuvvetler (Akarsular) Test - 38

1. Akarsuyun kollarıyla birlikte suyunu topladığı bölgeye, 4. Akarsuların yıl içerisinde akım miktarlarında (debilerin-
alana havza adı verilir. Bir akarsu, sularını deniz ve ok- de) meydana gelen değişikliklere rejim adı verilir. Yıl içe-
yanusa ulaştırılabiliyorsa açık havza, ulaştıramıyorsa risinde akım miktarı çok belirgin olarak değişirse rejimi
kapalı havzadır. düzensiz, akım miktarı çok değişmez ise rejimi düzenli
olarak kabul edilir.
Bir akarsuyun havzasının açık ya da kapalı olmasın-
da; Buna göre aşağıda akım grafikleri verilen akarsular-
dan hangisinin rejimi daha düzenlidir?
I. iklim özellikleri,
3
3
A) Akım (m /sn) B) Akım (m /sn)
II. bitki örtüsü,
8000 – 8000 –
EDİTÖR YAYINEVİ
III. yer şekilleri 7000 – 7000 –
6000 –
6000 –
5000 – 5000 –
yukarıdakilerden hangileri etkilidir? 4000 – 4000 –
3000 – 3000 –
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 2000 – 2000 –
1000 –
1000 –
0 – ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı 0 – ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı
D) I ve II E) I ve III O M N M H T A E E K A O M N M H T A E E K A
3
3
C) Akım (m /sn) D) Akım (m /sn)
8000 – 8000 –
2. • Akarsuların taşımış oldukları alüvyonları denize dökül- 7000 – 7000 –
6000 – 6000 –
dükleri yerlerde biriktirmeleriyle oluşmuş ovalardır. 5000 – 5000 –
4000 – 4000 –
• Akarsular tarafından dar ve derin olarak yarılmış geniş 3000 – 3000 –
2000 – 2000 –
engebeli düzlüklerdir. 1000 – 1000 –
0 – ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı 0 – ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı
• Akarsu yatağının genişlediği ve eğimin azaldığı yerler- O M N M H T A E E K A O M N M H T A E E K A
de taşımış olduğu materyalleri yatak içerisinde biriktir- E) Akım (m /sn)
3
mesiyle oluşan geçici şekillerdir. 8000 –
7000 –
• Kurak ve yarı kurak iklim bölgelerinde bitki örtüsünün 6000 –
5000 –
cılız olduğu eğimli arazilerin sel suları ile aşındırılıp 4000 –
3000 –
yarılması sonucu oluşan, üzerinde gezilmesi zor, kötü 2000 –
1000 –
görünümlü arazilere denir. 0 – ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı ı
O M N M H T A E E K A
Yukarıda aşağıdaki yapılardan hangisine ait bir
özellik verilmemiştir?
A) Dev kazanı B) Delta ovası C) Plato
D) Irmak adası E) Kırgıbayır
3. I. Arazi yapısı
5. I. İndus
II. Yağış miktarı
II. Ganj
III. Döküldüğü yer
III. Amazon
IV. Sıcaklık ve buharlaşma
IV. Kongo
V. Kar ve buz erimeleri
Yukarıda verilen akarsulardan hangilerinin rejimi
Yukarıdakilerden hangisi akarsuların debisini (akım düzensizdir?
miktarını) etkilemez?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve IV E) III ve IV

A. AKARSU AŞINIM ŞEKİLLERİ 3) Kırgıbayır (Badlands): Kurak ya da yarı kurak iklim bölgelerinde bitki örtüsü-
1. Vadi nün cılız olduğu eğimli arazilerin sel sularıyla aşındırılması sonucu oluşan dilik
arazilere denir.
4) Dev Kazanı: Akarsuyun şelaleler (çağlayan) yaparak yüksekten döküldüğü
Çentik Vadi Boğaz Vadi Asimetrik Vadi Kanyon Vadi Geniş tabanlı Vadi
yerlerde oluşan dev çukurluklara denir.
2) Menderes (Büklüm) : Yatak eğiminin azaldığı yerlerde tabana doğru aşın- 5) Peribacası: İçerisinde yer yer dirençli kayaçların bulunduğu tüflü arazilerin
dıramayan akarsuyun yatağını yana doğru aşındırmasıyla yatağında oluşan sel suları ile aşındırılması sonucu oluşan garip şekillere denir. Peribacalarının
büklümlere denir. Yatağında menderesler oluşmuş bir akarsuda: Yatak eğimi oluşumunda, volkanizma, eğim, bitki örtüsü, sel suları ve rüzgârlar etkilidirler.
ve akış hızı azalmıştır. Enerji potansiyeli azalmıştır. Akarsuyun boyu uzamıştır.
79