Page 7 - AYT HIZLI EDEBİYAT ENFES KONU ANLATIMI

GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT 7
METİN gerçekmiş, yaşanmış gibi varsayılıp üreti-
len ve okura sunulan metinlerdir. Kurmaca
Yazı haline gelmiş, yayınlanıp okurun metinlerde gerçek yaşamdan alınmış kişi
huzuruna çıkmış eserlere “metin” denir. ve olaylar yazar tarafından yeniden ele
İnsanların başkalarıyla iletişim kurmak, alınarak bir anlamda düşsel bir gerçekliğe
kendilerini onlara ifade etmek için bir ara- dönüştürülerek anlatılır. Roman, hikâye,
ya getirdikleri yazılı veya sözlü cümleler masal, tiyatro gibi türlerde yazılan metin-
topluluğu metni oluşturur. Metin, bir ileti- ler kurmaca metinlerdir.
şim aracı ve örgü sistemidir. Bu sistem;

Öğretici (kurmaca olmayan) metinler:
metin Öğretici metinlerde gerçek olay, kişi ve ol-
paragraf gular anlatılır. Yazar, gerçeği yansıtır. Anı,
tarih, biyografi, gezi yazısı gibi türlerde
cümle yazılan metinler kurmaca olmayan metin
örnekleridir.
sözcük
EDEBİ METİN
şemasıyla gösterilebilir. Metni oluşturan Edebi metin insanda estetik bir duygu
birimler, birleşerek metnin ana düşünce- uyandıran, insanı duygulandıran, coştu-
sini ya da temasını oluşturur. Metni oluş- ran bir nitelik taşır. Edebi metnin malze-
turan birliklerin bir kendi anlamı bir de me- mesi doğal dildir. Ancak sanatçı, doğal dili
tinde kazandığı anlam vardır. Bu durumda
metinde iki temel ilişki ağı vardır. kendine özgü bir duyarlıkla kullandığı için
edebi metnin dili, doğal dilden farklı, im-
Bağlaşıklık: Metni oluşturan kelimeler ve gesel bir dildir. Edebi metinler çoğunlukla
cümlelerin dil bilgisi kurallarıyla birbirine
bağlanmasıdır. okuyan herkeste farklı duygular uyandırır.
Çünkü edebi metinlerde dil, gündelik ya-
Bağdaşıklık: Metni oluşturan parçalar şamdakinden farklı kullanılır. Sözcükler
arasındaki anlam ilişkisidir.
gündelik dildeki anlamlarının dışına çıkar.
Edebi metinlerde sözcükler çok anlamlılı-
METİN ğa uygun bir şekilde kullanılır. Bu nedenle
sözcüklere yeni anlamlar yüklenir. Bu da
Sanatsal Öğretici
(kurmaca) metin (kurmaca metnin yorumlanma niteliğini artırır.
olmayan) metin
EDEBİ METİNLERDE TEMEL
İFADE ŞEKİLLERİ
Sanatsal (kurmaca) metinler: Olmadığı
halde varmış gibi tasarlanmış, kurgulan-
mış olay ve olgulara “kurmaca” denir. Kur- Manzum Mensur
maca metinler gerçekte olmayan ancak
EDİTÖR YAYINEVİ