Page 5 - AYT HIZLI EDEBİYAT ENFES KONU ANLATIMI

GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT 5
EDEBİYATIN DİĞER BİLİMLERLE İLİŞKİSİ

Edebiyat - Tarih İlişkisi
Edebiyat eserlerinde örneğin bir romanda tarihi bir konu, olay ya da kişilik
işlenebilir. Kuşkusuz roman bir tarih kitabı olmadığı için tarihe bilimsel yön-
temlerle yaklaşmaz ve tarihi gerçekliği birebir yansıtmaz. Ancak romanın
yansıttığı gerçekliğin tarihi gerçekliğe ters düşmemesi romancıdan beklene-
bilir. Ayrıca eserin inandırıcılığı da büyük ölçüde tarihi gerçekliği doğru yan-
sıtmasına bağlıdır. Bunun için yazar, romanda işleyeceği tarih dönemiyle
ilgili geniş bir araştırmaya yönelir ve tarih biliminden faydalanır.

Edebiyat - Sosyoloji İlişkisi

Edebiyat eserleri örneğin bir roman, insanı içinde yaşadığı çevreyle birlikte ele
alır. Bu nedenle edebiyat bir bakıma toplumun aynası sayılır ve edebiyatçılar
sosyal yapıyı tanımak için sosyolojinin verilerine başvurabilirler. Bu sayede
gözlemlerini bilimin ışığında gözden geçirerek eserlerinde sosyal çevreye ait
ögeleri daha başarılı biçimde kullanmış olurlar. Örneğin; Cumhuriyet öncesi
İstanbul yaşantısını sosyoekonomik yapısıyla tanımak isteyenler için Hüse-
yin Rahmi’nin romanları birer belge niteliği taşır.

Edebiyat - Psikoloji İlişkisi

Edebiyat eserleri insanı, psikolojik yapısı içinde ele alır, İnsanın ruh
dünyasını bütün çıplaklığıyla ortaya koymaya çalışır. İnsanın ruhunu tanıma
konusunda psikoloji bilimine yol gösterecek ölçüde başarılı olmuş yazarlar
vardır. Örneğin; Freud’un Elektra Kompleksi Teorisi’nin kaynağı edebiyat
eserleridir. Bütün bunlarla birlikte edebiyat eserlerinde psikolojiden yararla-
nılması da olağandır. Özellikle bir roman yazarının, kahramanlarını başarılı
bir şekilde canlandırması her şeyden önce onların ruh dünyalarını iyi bil-
mesine, insanın gerçekliğini psikolojik boyutuyla iyi tanımasına bağlıdır. Bu
nedenle de yazarlar psikolojiden yararlanabilir.

Edebiyat - Felsefe İlişkisi

Edebiyat eseri okurda estetik haz uyandırmasının yanı sıra eğitsel ve aydınlatı-
cı bir işleve de sahiptir. Edebiyat eserinin bu işlevi, içeriğindeki felsefi düşün-
celerin bir sonucu olabilir.
Edebiyat eseri asla bir fikir eseri olmamakla birlikte kurmaca dünyasının sı-
nırları içinde felsefi düşüncelerin yoğunluk kazandığı pek çok edebi eser
vardır. Sanatçının kişisel ve sanatsal gelişiminde felsefe kültürünün önemi
yadsınamaz. Bu nedenle birçok sanatçının felsefenin konularına ilgi duydu-
ğu, eserlerinde bu konulara yer verdiği görülür.
EDİTÖR YAYINEVİ