Page 26 - 2024 ALES KONU ANLATIMLI - DATA YAYINLARI

SÖZCÜKTE VE
BÖLÜM 1
SÖZ GRUPLARINDA ANLAM

SÖZCÜKTE ANLAM

Sözcük (Kelime): Bir dilde, belli bir anlamı ya da görevi olan en küçük ses birimine denir.
Sözcükler, zaman içerisinde insanların ihtiyaçları doğrultusunda oluşmuştur. Oluşan her sözcüğün bir anlamı ve cümlede
üstlendiği bir görevi vardır. Anlamlı sözcükler bir işi, hareketi, durumu, duyguyu, düşünceyi, soyut ya da somut bir varlığı
ifade ederken görevli sözcükler diğer sözcükler arasında çeşitli anlam ilgileri kurarak bunların cümle içinde kullanılmalarına
yardımcı olur.
Örnek Soru DATA YAYINLARI
Sözcükler, bulundukları cümleye göre değişik anlam ve görevler kazandıklarından farklı başlıklar altında ele alınır.

ÇOK ANLAMLILIK

• Sözcüklerin kullanıldıkları cümleye göre farklı anlamlara gelmelerine sözcükte çok anlamlılık denir.
• Sözcükler ilk oluşumlarında bir varlık, kavram ya da eylemi karşılarken bazıları, zamanla yeni anlamlar kazanarak çok
anlamlı ifadeler hâline gelir.

ď Örnekler

› Depremde hasar gören binanın altına yerleştirilen dinamit, kontrollü bir şekilde patlatıldı. (İnfilak etmek)
› Zavallı adam, parasızlıktan, bir kışı yanları patlamış ayakkabılarla geçirdi. (Yırtılıp açılmak)
› Kavgada yüzüne yumruk gelen Kemal’in kaşı patlamış. (Yarılmak)
› Ağrı’da aralık ayında, iklim değişikliğinden etkilenen elma ağacının tomurcukları patladı. (Yeşermek, ortaya çıkmak)

› Ülkede zamansız bir şekilde harp patladı ve yediden yetmişe herkes silahlandırıldı. (Ansızın tehlikeli bir şey meydana
gelmek)

› Çakıl taşlarla dolu yolda, lastiği patlamış onlarca araçla karşılaştık. (Taşıt lastiğinin çeşitli nedenlerle havası inmek)
Bu cümlelerde “patlamak” sözcüğü, altı farklı anlamda kullanılmıştır.

ŗ NOT
• Bir sözcüğün çok anlamlı olma durumu, cümledeki kullanımından ve diğer sözcüklerle olan anlam ilişkisinden anlaşılır.

É \ Çözüm
I. Bu yaz güneyden gelen sıcak hava dalgası, hasada Numaralandırılmış cümlelerde “yakmak” sözcüğü şu
henüz gelmemiş ekinleri yakmıştı. anlamlarda kullanılmıştır:
II. Sahilde biraz yüzdükten sonra saatlerce güneşte vücu- I → Kurutmak, zarar vermek
dunu yaktı.
III. Radyonun yan tarafında bulunan lambayı yaktı ve etrafa II → Karartmak
ışık saçtı. III → Işık vermesini sağlamak
IV. Elindeki kibriti yaktı ve sobadaki çalıları tutuşturarak içe-
riyi ısıttı. IV → Yanmasını sağlamak veya yanmasına yol açmak,
V. Zamanında orada olamadığından sekiz seansına aldığı tutuşturmak
biletini yaktı. V → Zamanında kullanılmadığından hükmünü yitirmek
Numaralanmış cümlelerde “yakmak” sözcüğü kaç farklı
anlamda kullanılmıştır?
“Yakmak” sözcüğü, 5 farklı anlamda kullanılmıştır.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

318