Page 29 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 337
• Dış vibrasyonun kullanıldığı durumlarda vibrasyonu
betona iletmek şeklinde ikincil fonksiyonlara
sahiptir.
Günümüzde en çok kalıp yüzey malzemesi olarak,
kullanım oranlarına göre, ahşap, çelik ve plastik
23 esaslılar kullanılmaktadır. Mekanik ve fiziksel özellikleri
gösteren
farklılık
malzemeler
bu
bakımından
kalıpladıkları beton yüzey özellikleri bakımından da
KALIPLAR bazı farklılıklar gösterebilmektedirler.
yüzeyleri,
kalıp
En
çok
ahşap
kullanılan
absorbsiyon özelliği bulunan yüzeylerdir. Absorbsiyon
değerleri yüksek olan bu gibi kalıp yüzeyleri daha koyu
DATA YAYINLARI
beton rengi vermektedir. Kalıp yüzeyini oluşturan bütün
tahtalar aynı derecede absorbsiyon özelliğine sahip
olmaması durumunda da faklı koyulukta bölgelerin
oluşmasına neden olurlar. Her kullanımda kalıp yağı ve
ince taneler ahşabın gözeneklerini doldurduğu için
kullanım sayısı arttıkça daha çok açık renkli beton
yüzeyleri elde edilir. Diğer taraftan, taze betonun
akışkanlığından dolayı kalıp yüzeyleri tabandan
başlamak suretiyle yukarı doğru azalan bir hidrostatik
basınç tesiri altında kalmaktadır. Tabandan itibaren
yukarı doğru azalmakta olan bu basınç, aynı şekilde
tabandan yukarı doğru azalan bir absorbsiyon
Beton ve betonarme yapı elemanlarının inşasında, değişimine neden olur. Bunun doğal sonucu olarak
yerine dökülen betonun projedeki biçimde durmasını tabandan yukarı doğru bir renk değişimi oluşur.
sağlamak için kullanılan yüzey kaplaması ile bu Metal kalıp yüzeyleri, absorbsiyon özelliği
kaplamanın bağlanması ve desteklenmesi için bulunmayan yüzeyler olarak bilinir. Bu nedenle
kullanılan parçalardan meydana getirilen sisteme kalıp absorbsiyon özelliği bulunan diğer kalıp yüzeylerinden
denir. farklı özellik göstermektedir. Beton yüzeyinde renk
Kalıp önceden de tanımlandığı gibi beton bozukluğuna neden olmayan metal kalıp yüzeyleri;
hamurunun içine döküldüğü ve sertleşinceye kadar çoğu zaman hava boşluğu, şeffaf yüzey gibi yüzey
kaldığı, ona biçim veren ortam görevini yapmaktadır. kusurlarının oluşmasına neden olur.
Ekonomi yönünden betonarme bir yapıda kalıbın Plastik kalıp yüzeylerinin absorbsiyon özellikleri hiç
yapımı basit ve toplam yüzeyi de mümkün olanın en yoktur denilebilir. Yüzeyler de metal kalıp yüzeylerine
küçüğü olmalı, aynı kalıp mümkün olduğu kadar çok benzer sonuçlar vererek, beton yüzeyinde bazı kılcal
kullanılabilmelidir. çatlakların oluşumunu arttırırlar. Bu nedenle çıplak
Kagir, yığma ve betonarme karkas yapılarda lento, beton üretmede metal ve plastik kalıp yüzey
kiriş, döşeme ve merdivenlerin betonları kaplamalar önemli özelliklere sahiptirler.
döküldüğünde, beton prizini tam olarak yapıncaya Taze beton kalıp yüzeylerine yatay basınç uygular.
kadar ağırlığını kalıplar taşır. Betonarme temel, kolon, Kalıp basıncı olarak adlandırılan bu basıncın şiddetini
duvar ve hatıllarda yan basınçları karşılar. Bir kalıp birçok faktör etkilemektedir. Bu faktörler genelde beton
sistemini meydana getiren kısımlar fonksiyonlarına dökme hızı (kalıp içerisinde betonun yükselme hızı),
göre kaplama ve iskele-ana taşıyıcı olmak üzere ikiye sıkıştırma ve betonun kıvamı ile doğrudan ilgilidir.
ayrılır. Kalıptan sızıntıların kontrol edilmesi ve önlenmesi
çok önemlidir. Kalıp elemanlarının kanat, panel gibi
1. Kalıp Yüzey Kaplamaları ve Özellikleri bağlanması için bulon deliklerinin delinmesinde dikkatli
Kalıp yüzeyleri, betonda istenilen yüzey olunmalı, mümkün olduğu kadar kalıp yüzeylerine delik
düzgünlüğünü sağlamak ve hedeflenen şekli vermek delinmesinden kaçınılmalıdır. Ayrıca kalıp yüzey ek
için temel fonksiyonları olan geçici bir yapı olarak yerlerinin oluşturulmasına özen gösterilmelidir. Ek
görülmektedir. Kalıp yüzeyleri aynı zamanda; yerlerinden sızıntıların (özellikle çimento şerbeti)
• Taze betonu mekanik hasarlardan korumak, oluşumu ile değişik beton yüzey kusurları meydana
• Betonun nemini kaybetmesini önlemek, gelir. Geleneksel ahşap kalıp yüzeylerde bu gibi
• Isı yalıtımı sağlamak, kusurlar sıkça yaşanan adeta doğal bir durumdur.
• Çalışanları, malzemeleri ve ekipmanları ya da Kalıp tahtalarının yüzeyde birleştirilmesi tekniklerinin
platformlarını taşıyabilmek ve seçimi, tasarlanan beton yüzey kalitesi ile doğrudan