Page 28 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 327
İstinat yapıları, meyilli arazilerde araziden
faydalanmak üzere,
• Zemini doğal şev açısından daha dik açı ile tutmak,
• Kayma ihtimali olan zeminlerin göçmesini
engellemek,
22 • Bir binanın bodrum duvarını oluşturmak,
erozyondan
taşkınlardan
• Kıyıların
veya
korunmasını temin etmek,
İSTİNAT DUVARLARI • Köprülerde kenar ayak görevini yapmak,
• Derin kazıların yanal duvarlarını tutmak, vb.
amaçlara hizmet etmek gayesi ile inşa edilen kalıcı
veya geçici yapılardır.
DATA YAYINLARI
Bu duvarların yüksekliği yapıldığı yer ve amaca
göre değişir. Kaymasını önledikleri zeminin üst yüzeyi
duvar üstü platform seviyesinin üstünde, hizasında
veya altında olabilir. Platform seviyesindeki
durumlarına göre platform veya şev altında platform
seviyesinde veya platform üstünde istinat duvarları adı
verilir. İstinat duvarları yapıldıkları ve kullanılan
malzemenin cinsine göre sınıflandırılabilirler. Genellikle
toprak dolgu ve yarmalarda toprak kaymasının
önlenmesi için inşa edildiklerinden yapıldıkları yerler
sınırlı değildir. Bu bakımdan istinat duvarları inşa
edildikleri malzemelere göre taş ve betonarme olmak
üzere iki kısma ayrılabilir.
İstinat yapıları yanal zemin itkileri altındaki yapısal
İki farklı kottaki zemin düzeyi arasında, düşey ya davranışları bakımından uygulamada perdeler ve
da düşeye yakın geçişi sağlayan yapıya istinat duvarı duvarlar olmak üzere iki grupta incelebilir.
denir. İstinat duvarları arazinin dik şevlerinin kayarak İstinat perdeleri, zemin itkileri altında, alt uçlarından
bozulmamasına, seviye farklarının istenen durumda dönmeyen, denge hesaplarında kendi ağırlıkları
muhafaza edilmesine yarayan yapılardır. Doğal hesaba dahil edilmeyen, eğilme rijitlikleri bakımından
ve/veya dolgu toprağının kaymasını önlediğinden duvarlara göre daha esnek olan yapı elemanlarıdır.
dayanak duvarları da denir. Eğilme, ankastrelik ve elastik yataklanma problemleri
İstinat duvarları, genellikle yamaçları desteklemek, gösterebilirler.
toprak kaymasını önlemek veya arazi üzerindeki İstinat Duvarları, zemin itkisi ile alt uçlarında bir
yükleri taşımak amacıyla inşa edilen yapısal yapılar miktar dönme yapabileceği varsayımı ile hesaplanan,
olarak tanımlanabilir. Bu duvarlar, genellikle yerel yanal basınç kuvvetlerini kendi ağırlıkları ile
topografya ve zemin koşulları göz önünde dengelemeye çalışan, eğilme rijitlikleri perdelere göre
bulundurularak tasarlanır ve inşa edilir. daha büyük olan, çok az deformasyon yapan yapı
İstinat duvarları yanal toprak basıncı, sıvı basıncı, elemanlarıdır.
ve diğer granül malzemelerden gelen yanal basınçları Yanal itkiler altında, taban da kayma ve veya
karşılamak amacıyla kullanılan yapı elemanlarıdır. devrilme, arkasındaki zemin ile birlikte toptan göçme
Dayanma yapıları olarak da bilinen istinat duvarı, gibi yapısal davranışlar gösterebilirler. İstinat yapılarına
dengeyi sağlayarak zeminin doğal şev açısını etkiyen zemin basıncının iki sınır değeri vardır. Bunlar
almasının engellenmesi amacıyla kullanılır. duvarın dolgudan dışarıya doğru küçük bir miktar yer
03.07.2017 tarih ve 30113 Sayılı Planlı Alanlar değiştirmesi durumunda, arka zeminin göçmesi anında
İmar Yönetmeliğine göre; parsel içinde istinat duvarı oluşan aktif zemin basıncı ve duvarın dolguya doğru
yapılması gereken hallerde, belediyenin ilgili hareket etmesi durumunda, arka zeminin kabarması ile
biriminden istinat duvarı için, yanal yüzey alanı oluşan pasif zemin basıncıdır.
üzerinden ruhsat alınması mecburidir. Bu tür Yanal zemin basınçları ve bunların duvar
parsellerde yapılacak binalara istinat duvarı üzerindeki etkileri ile ilgili klasik çalışmalar, Coulomb
tamamlanmadan önce hiçbir şekilde yapı kullanma izni (1776) ve Rankine (1857) tarafından yapılmıştır.
verilmez. Deprem hareketlerinden kaynaklanan dinamik aktif ve
pasif zemin basınçlarının hesaplanması üzerine ilk
çalışmalar ise Okabe (1926) ve Mononobe-Matsuo
(1929) tarafından gerçekleştirilmiştir.