Page 22 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 281
mevcuttur. Hangi tipte iksa kullanılacak olursa olsun,
göçük riskine karşı kullanılacak iksa sistemlerine ait
malzeme ve ekipmanların üretici talimatları dikkate
alınarak kullanılması ve kontrollerinin yapılması önem
arz etmektedir. Bu malzeme ve ekipmanlar hasar
görmeleri halinde ise uzman kişi tarafından
16 incelenmelidir. Ayrıca destekli sistemlerin çalışanları
göçükten, yapısal çökmelerden ya da koruyucu
sistemin bileşenleri arasında sıkışmaktan koruyacak
şekilde kurulması ve sökülmesi sağlanmalıdır. Ülkemiz
İKSALAR
İSG mevzuatında da kazı işlerinde destek ve setlerin
kullanılması, alınacak tedbirler için bir seçenek olarak
DATA YAYINLARI
belirtilmektedir.
Ahşap malzemeler tarih boyunca iksa amacıyla
kullanılmıştır. Bu malzemelerin kullanımı göçük riskine
karşı iyi bir koruma sağlayabilmektedir. Ancak
malzemelerin maliyeti, kullanım ömrü ve iksa
sisteminin kurulması için harcanan emek gibi unsurlar
koruyucu sistem seçiminden önce dikkate alınmalıdır.
• Kazık: Kare kesitliler 8x8-16x16, daire kesitliler ise
Φ10-15 cm arasındadır.

• Kalas: Kalınlık 3-4-5 cm, genişlik 15-20-25-30 cm,
boy 200-500 cm arasındadır.

• Payanda ve Yastık: Kare kesitliler 12x12-30x30
cm, daire kesitliler ise 15-30 cm boy 200-500 cm
arasındadır.

• Destek Kirişi: Kesit 8x8-12x30 cm, boy 200-500
cm arasındadır. Kare kesitliler ise 8x8-24x24 cm,
daire kesitliler ise 12-2 cm, boy 200-500 cm
arasındadır.
Yeraltı suyu çıkmayan kuru zeminlerin kendisini
tutamayıp kayma yapmasına karşı alınan önleme iksa 1. Kanallarda Basit İksa
denir. Herhangi bir yapının toprak altındaki kısmının Derinliği ve açıklığı az olan boru, tesisat gibi
yeterli güvenlik marjlarına sahip olarak inşa kanallarda uygulanan iksadır. Çukur derinliğinden daha
edilebilmesi için, gerek çevre yapıları ve üçüncü az boydaki kalas parçaları dikey olarak ve 1-2m
şahısları, gerekse inşaatta çalışan ekipleri koruma aralıklarla çamur yanlarına yaslanır. Bu kalas parçaları
amacıyla yapılan, çoğunlukla geçici fonksiyonlu toprak karşılıklı olarak ve ortalarında yatay destekle
tutma yapısıdır. sıkıştırılırlar. Daha güvenli bir iksa istendiğinde, çukur
TS2519’a göre kazı yüzeylerini tutmakta kullanılan yanlarına yaslanan kalasların aralıkları sıklaştırılır.
sistemin tümüne iksa denir. Bir başka tanıma göre ise Bunların ortasına da yatay bir kalas konarak yine
zemin kütlelerini yanal yönde hareketini sınırlayarak karşılıklı yatay desteklerle sıkıştırılır.
onları tutmaya yarayan mühendislik yapılarıdır.
İksa yapımında çeşitli isimler altında ve çeşitli
boyutlarda ahşap kereste kullanılır. Bunların isim ve
yaklaşık boyutları aşağıda gösterilmiştir. Sisteme
etkiyen yanal toprak itkileri düşey ve yatay elemanlar
tarafından birlikte taşınır. Bunların birbirleriyle
bağlantısı ise birleştirme elemanları ile sağlanır.
Koruyucu tedbirlerin diğer bir seçeneği olan
destekli sistemlerden iksa uygulamasına şev vermenin
uygulanabilir olmadığı durumlarda
başvurulabilmektedir. İksa sisteminde kullanılacak
malzemelerin niteliğine göre farklı tipte iksalar