Page 113 - MİMAR ve MÜHENDİSİN İNŞAAT EL KİTABI BORDO KİTAP - DATA YAYINLARI

CEE: BORDO KİTAP 1195
oldukça rijit bir birleşimdir. 1930-1940 yılları arasında
107
her türlü iklim tesirlerine karşı dayanıklı, son derece
mukavim sentetik tutkalların ortaya çıkması, tutkallı
ahşap yapı endüstrisinin gelişmesinde çok mühim bir
yol oynamıştır. Ayrıca II. Dünya Savaşı’nda çeliğin
harp malzemesi olarak fazla miktarda sarf edilmesi
dolayısıyla çeliğin azalması harpten sonra tutkallı
ahşap yapıya hak ettiği değerin verilmesini sağlamıştır.
TUTKALLAR
1. Tutkalla Birleştirmenin Genel Özellikleri
Günümüzde değişik birçok kullanım alanı için,
istenilen özellikte, ucuz yapıştırıcıların üretilebilmesi,
DATA YAYINLARI
tutkal endüstrisindeki hızlı gelişmeyi beraberinde
getirmiştir.
Malzemelerin sıvı veya katı haldeki tutkallarla
birleştirilmesi, diğer mekanik birleştirmelere örneğin
kaynak, lehim, cıvata vb. göre bazı belirgin avantajlara
sahiptir.
Bu avantajlar aşağıdaki gibi kısaca özetlenebilir.
• Birbirinden farklı özellikteki maddeler örneğin;
alüminyum-kâğıt, demir-odun, kumaş-kâğıt
tutkallarla etkili şekilde birleştirilebilir.
• Başka şekilde birleştirilmesi hemen hemen
mümkün olamayan ince film, lif ve küçük
parçacıklar örneğin; cam yünü, zımpara kâğıtları,
fren balataları, odun yongaları (yonga levha),
Deri ve kıkırdak gibi hayvansal maddelerden ya da tutkallarla kolayca birleştirilebilir.
yapay olarak elde edilen, katılaşıp sertleşme özelliğiyle • Tutkallarla, diğer birleştirmelerden daha güçlü, hafif
tahta, kâğıt gibi şeyleri yapıştırmaya yarayan ve etkili bağlanma sağlanabilir. Böylece kuvvetlerin
maddelere tutkal denir. geniş alana dağıtılması mümkün olabilir ve madde
Maddelerin yapıştırılmak amacıyla kullanılmasının zayıflamasından kaynaklanan kırılmalar
tarihteki ilk örnekleri MÖ.4000 yılına kadar azaltılabilir. Örneğin yapıştırma döşemeler,
uzanmaktadır. Araştırma yapan arkeologlar tarih kompozit levhalar.
öncesinde ölen kişilerin yanında, birlikte gömüldükleri • Farklı özellikteki maddelerin kuvvet/ağırlık oranları
toprak eşyaların, çömleklerin, kırıldıktan sonra ve boyutsal kararlılığı, çapraz bağlar ile
yapıştırıcı özelliği olan çeşitli ağaç reçineleriyle tamir geliştirilebilir. Örnek olarak suya dirençli odun
edildiğini belirtmişlerdir. Yapıştırıcılar insanoğlu kompozit ürünlerinin (kontrplak, yonga levha, lif
tarafından binlerce yıldır bilinip kullanılmasına rağmen, levha) termo-setting tutkallarla birleştirilmesi
günümüzde kullandığımız yapıştırıcı teknolojisinin verilebilir.
büyük bir kısmı son yüzyıl içerisinde geliştirilmiştir. • Tutkal hattı, bazı durumlarda elektrik, ısı veya su
Özellikle elastomerin bulunuşu, yapıştırıcı (nem) yalıtımı sağlamak için kullanılabilir.
formüllerinde hızlı ilerlemeleri de beraberinde getirmiş Burada kısaca açıklanmaya çalışılan özelliklerin
ve kimyacılara yapıştırıcıların özelliklerini geliştirme dışında, tutkallı birleştirmelerin genel veya özel
fırsatı vermiştir. kullanım alanlarında birçok avantajı bulunabilir.
Yapıştırıcı ve malzeme arasındaki yapışma olayı; Sonuç olarak tutkallarla, değişik malzemeler için
oldukça karmaşık reaksiyonları ve birçok değişkeni ucuz, güvenli ve sağlam birleştirmeler yapılabilir.
içermektedir. Yapışma fiziksel olarak tutkalın, küçük
gözeneklerin içine nüfuz etmesiyle veya kimyasal 2. Tutkalların Sınıflandırılması
reaksiyon mekanizmalarıyla oluşabilir. Tutkal ve Tutkalların sınıflandırılması birçok şekilde
malzeme arasında kimyasal etkileşimler zayıf yapılabilir. Genel olarak tutkallar aşağıdaki şekilde
(elektrostatik kuvvetler) veya güçlü kimyasal bağlar sınıflandırılabilir:
(iyonik, kovalent) ile ilişkili olabilir. • Uygulama ve katılaşma özelliklerine,
Tutkalla birleşimin, çivi, kama ve balonlu • Kimyasal bileşimlerine ve elde edildikleri
birleşimlerinden farklı münferit parçaların birbirleriyle kaynaklara,
birleşimi muayyen noktalarda değil, yüzeysel olarak • Yapıştırıldıkları malzemeye,
birleştirilmelidir. Böyle bir birleşim diğerlerine nazaran • Son kullanım yerine.