Page 34 - fen-ve-muhendislik-bilimleri-icin-meslek-etigi

156 Meslek Etiği

etiksel bir çerçeveyi geliştirmektir. Bu mekanizma, bir yandan etik ilkelerin geliştirilip,
yerleştirilmesini sağlamakta, diğer yandan, hukukun uygulanması, zorlama ve
tavsiyeler verme, bozuklukları saptama ve standartlardan sapılması halinde kamuyu
bilgilendirme açısından yetkili kılınmaktadır.
Etkin bir şekilde işleyen etik kurullardan bahsedilebilmesi için, kurumları
oluşturanların tüm siyasi etkilerden uzak, liyakatle belirlenmiş kimselerden oluşması,
kurulların görev alanlarının net belirlenmesi ve kurul kararlarının bağlayıcılığının
saptanması gerekmektedir. Kurullar, etik ilke ve standartların ihlali halinde söz
konusu görevlilere cezalar verme, soruşturma ile ilgili belgelere ulaşma ve tanık
dinleme gibi ceza hukukundan doğan yetkilere de sahip olmalıdırlar [14].

11.6.3. Servet Bildirimi Yasaları
Kamu görevlilerinin etik dışı durumlarının önlenmesi doğrultusunda servet
bildirimlerinin sağlanması önem arz etmektedir. Seçilmiş veya atanmış tüm kamu
görevlilerinin, göreve başlarken, görev sırasında belli periyodlarla ve görevleri sona
erdiğinde mal beyanında bulunmaları sağlanmalı ve beyanları arasındaki farklılığın
nedenleri sorulmalıdır.
Kamu görevlerini ifa edenlerin dürüstlüklerini güvence altına almada önemli
bir araç olacak servet bildirimi yasaları, kamu görevlilerinin elde ettiği bütün gelirlerini
(görevinin herhangi bir biçimde çıkarı olduğu iş, ortaklık ya da firma; ek kazanç,
borsa ortaklığı, eş veya çocuklarının gelirlerini) beyan etmesini sağlayarak, kamu
çalışanlarının mali menfaatlerini kontrol ederek, yönetim yasasında yüksek
standartlar tesis etmektedir. Servet bildirimi, genellikle kamu görevlisince önceden
hazırlanan bir formun doldurulması suretiyle bilgi istenmesidir. Bu formlarda,
mümkün olduğu ölçüde açık ve sade ifadeler kullanılmalı, hangi hallerde gizlilik
vasfının kalkacağı hususu düzenlenmelidir. Hazırlanacak bu tür formlar ile kamu
görevlilerinin sebepsiz zenginleşmelerinin nedeni sorulacak, olası yolsuzluk veya
zimmet gibi etik dışı davranışların takibi ve soruşturması yapılabilecektir [14].

11.6.4. Çıkar Çatışması Yasaları
Kamu görevlileri, görevleri dolayısıyla gizli bilgilere ulaşabilmekte ve bu
bilgilerin saklanması konusunda büyük bir sorumluluk altına girmektedirler. Çıkar
çatışmalarının bozulmalara ve etik dışı davranışlara neden olduğu bilinmektedir.
Memurların görevleri sırasında ve görevden ayrıldıktan kısa bir süre sonra da
faaliyetlerine kısıtlamalar getirilmesini amaçlayan çıkar çatışması yasaları, bir
yandan görevlerin önüne geçerek, kuruma sadakat ilkesini tesis etmekte; diğer
yandan, memur görevden ayrıldıktan sonra görevde olduğu süre zarfında edindiği
bilgileri kullanımının önüne geçmek suretiyle kamu yararını korumaktadır.
Bir görevli, resmi pozisyonunu bir yönetsel kararı etkilemede kullanıyorsa,
bu karar ile ekonomik bir menfaat ediniyorsa, görevlinin ekonomik menfaat
edinmesinde karar etkili olacaksa ve görevlinin ekonomik menfaati üzerindeki
kararın etkisi, genel olarak kamu menfaati üzerindeki etkisinden ayrılabilecekse, bu
tür bir yasalaşmaya temel olabilecek standartlara konu çıkar çatışması durumlarının
varlığından bahsedilebilir [14].

11.6.5. İhbar Etme
Yolsuzluğun pek çok türünde, eylemlerin gizlilik içerisinde yürütülmesi, bu
eylemlerin açığa çıkartılmasında sıkıntı çekilmesine neden olmaktadır. Bir kamu