Page 228 - 9. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI
P. 228
1. Ünite: Fizik Bilimi ve Kariyer Keşfi
• Yansıma, kırılma, beyaz ışığın renklerine ayrılması, görme olan X-ışını (Röntgen ışını), PET, BT (Bilgisayarlı Tomog-
olayı, prizmalardan ışığın geçişi, aydınlanma gibi konular rafi), MRI, NMR ve SPECT gibi vücut iç görüntüleme sis-
optiğin ilgilendiği konulardır . temleri nükleer fiziğin kazandırdığı araçlardır .
• Mercek, gözlük, fotoğraf makinesi, dürbün, mikroskop, te-
Katı Hâl Fiziğiatı Hâl Fiziği
leskop yapımlarında optikten yararlanılır . K
T • Katı hâl fiziği genel anlamda maddenin katı hâliyle ilgile-
Termodinamikermodinamik
nir ve maddenin teknolojik anlamda kullanımını belirleyen
• Isı enerjisi, ısı alışverişi, erime, donma, kaynama, genleş- elektrik, manyetik, optik ve esneklik (mekanik) özelliklerini
me gibi olayları inceleyen fiziğin bir alt dalıdır . Isı alışverişi inceler .
Atom fiziği, atomu bir bütün olarak ele alır ve atomların et-YAYINLARI
günlük yaşamda çokça karşılaştığımız bir olaydır . • Katı hâl fiziği, kristal yapıdaki üç boyutta mükemmel simet-
• Işık kaynaklarının aynı zamanda dışarıya ısı verme gibi bir riye sahip katı hâldeki maddelerin mikroskobik ve makros-
özelliği vardır . Örneğin bir lamba bulunduğu ortamı aydınla- kobik özelliklerini araştırır .
tırken ortamın sıcaklığını da artırır . Elimizde tuttuğumuz bir • Katı maddelerin özellikle kristallerin ve çok atomlu mole-
bardak sıcak çay dışarıya ısı verir . Bu gibi örnekler artırıla- küllerin oluşturduğu yapılarını ve özelliklerini inceler . Ayrıca
bilir . Ayrıca buzdolabı, klimalar, kombiler, kalorifer sistem- katı hâl fiziği elektronikte kullanılan malzeme özelliklerini
leri, yalıtım malzemeleri, ısı iletkenliği gibi geniş bir çalışma de inceler .
alanı vardır . • İletkenler, yarı iletkenler, lazer, transistörler nanoteknoloji,
şarjlı piller, manyetik kaldırma destekli tren katı hâl fiziğinin
inceleme alanı içerisindedir .
Atom Fiziği
Atom Fiziği
• Canlıların ve maddelerin yapısını oluşturan atomları, atom- Y
EDİTÖR
Yüksek Enerji ve Plazma Fiziğiüksek Enerji ve Plazma Fiziği
lar arası ilişkileri, moleküllerin yapısını, moleküler bağları • Yüksek enerji ve plazma fiziği, atom altı parçacıklar ve bu
inceleyen fizik dalıdır . parçacıklar arasındaki ilişkileri inceleyen bilim dalıdır .
• • Atom altı parçacıklarla yapılan deneyler oldukça yüksek
kileşimlerini inceler . Atomlar çok küçük olduğundan bunla- enerjilerde yapıldığı için yüksek enerji fiziği olarak da ad-
rın özellikleri ancak dolaylı deney yöntemleri kullanılarak landırılır .
anlaşılabilir .
• Atom fiziği, elektron mikroskobu, lazer, nanoteknoloji, ku- • Yüksek enerjilerde çalışan diğer bir bilim dalı da plazma
antum bilgisayarları, yapay zekâ, 3D yazıcı gibi pek çok fiziğidir .
alanda çalışmalar yürütür . • Plazma fiziği; Güneş ve diğer yıldızların yapısını ve enerji-
lerinin kaynaklarını inceler .
• Dünya üzerinde bu enerjinin nasıl üretilebileceğini ve kulla-
Nükleer (Çekirdek) Fizik
Nükleer (Çekirdek) Fizik nılabileceğini araştırır .
• Atomlardan yaklaşık on bin kez küçük olan atom çekirde- •
ğinin yapısını ve kararsız çekirdeklerin ışımalarını araştırır . Maddenin katı, sıvı ve gaz hallerinden farklı olan dördün-
• Füzyon, fisyon tepkimeleri, radyoaktiflik, nötron ve proton- cü halini inceleyen plazma fiziği; sıcak ve soğuk plazmalar
ları birlikte tutan nükleer kuvvetler, çekirdeğin saldığı ışı- olarak ikiye ayrılır .
malar ve bunların etkileri karbon-14 tarihleme yöntemi ile • Dünya’mız kutup ışıkları, iyonosfer tabakası, şimşek gibi
yaş tayini, gıdaların raf ömürlerinin uzatılması yapay zekâ, doğal plazmalar ile çevrilidir .
3D nükleer fizik kapsamındadır . • Günümüzde plazmalar; floresan lambalar, neon ve xenon
• Nükleer fiziğin en yaygın kullanım alanlarından biri ise sağ- lambalar, sodyum lambalar, plazma televizyonlar, uzay ve
lık alanıdır . roket teknolojileri, kanser tedavisi, ilaç üretimi nükleer ve
• Hastanelerde kanser tedavisinde kullanılan radyoterapi tıbbi atıkların arıtılması ve lazer üretimi gibi pek çok sektör-
(ışın tedavisi) makineleri ve hastalıkların teşhisi için elzem de kullanılmaktadır .
228 Fizik
