Page 201 - 8. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

CÜMLENİN ÖGELERİ (YARDIMCI ÖGELER)İN ÖGELERİ (YARDIMCI ÖGELER)
CÜMLEN 5. BÖLÜM 201
Y
Yardımcı Ögelerardımcı Ögeler
• Yüklemin çeşitli açılardan açıklayıcısı ve tamamlayıcısı olan, her cümlede olması zorunlu olmayan ögelerdir.

Nesne (Düz Tümleç) Yer Tamlayıcısı (Dolaylı Tümleç)
• Öznenin yaptığı, gerçekleştirdiği işten etkilenen öge- • Yüklemin bildirdiği işin, yargının gerçekleştiği yeri,
dir. yönü ve kişiyi bildiren ögedir.
̛ Örnek: ̛ Örnek:

Ő Kadın, masadaki meyve tabağını kırdı. (Kırılma Ő Seni dün pencereden uzunca seyrettim. (Seyretme
nesne yer tamlayıcısı
eyleminden etkilenen “masadaki meyve tabağı”dır.) eylemi, pencereden gerçekleştirilmiştir.)
EDİTÖR YAYINLARI
• Yükleme sorulan “Ne?, Neyi?, Kimi?” soruları nesneyi •
buldurur. Yükleme sorulan “Neye?, Neyde?, Neyden?, Kime?,
Kimde?, Kimden?, Nereye?, Nerede?, Nereden?” so-
̛ Örnek: ruları yer tamlayıcısını buldurur.

Ő Bu yalılar , Boğaziçi hatıralarını saklar� (Neyi saklar?) ̛ Örnek:
özne nesne yüklem
Ő Ormandan, köprüden, tepeden şimşek gibi geçti.
Ő Ben elli senedir onu bekliyorum� (Kimi bekliyorum?) yer tamlayıcısı (Nereden?)
özne nesne yüklem
Ő Bir kır bahçesinde oturdum.
Ő Ağabeyim kitap okuyor� (Ne okuyor?) yer tamlayıcısı (Nerede?)
özne nesne yüklem
Ő Yarın halk kütüphanesine geleceğim.
Ő Annemi dün sabah aradım. (Kimi aradım?) yer tamlayıcısı (Nereye?)
nesne yüklem
Ő Evin anahtarını Hayrullah Bey’e teslim ettik.
{ Not: Nesneyi bulmadan önce mutlaka özneyi bul- yer tamlayıcısı (Kime?)
mamız gerekir. Çünkü cümlenin ögeleri bulunurken bu
iki öge karıştırılabilir. { Not: Yer tamlayıcısını bulduran soru da soruya ve-
rilen cevap da ismin “-e, -de, -den” hâl eklerinden birini
• Nesne, ek alıp almama durumuna göre ikiye ayrılır: alır. Sorunun sonundaki hâl eki, mutlaka cevabın da

sonunda bulunur.
Belirtili Nesne: İsmin “-i” hâl ekini alan nesnelerdir. Yük-
leme “Neyi?, Kimi?” soruları sorularak bulunur.
̛ Örnek: Zarf Tamlayıcısı (Zarf Tümleci)

Ő Karşıdaki tepeleri kar tuttu. (Neyi tuttu?) • Cümlede yüklemin bildirdiği işi ya da oluşu yer-yön,
zaman, durum, miktar, sebep gibi yönlerden tamam-
belirtili nesne
layan ögedir.
Ő Özlem, Ayşe halasını ziyaret etti. (Kimi ziyaret etti?)
belirtili nesne ̛ Örnek:
Ő Yağmur yağınca içimi huzur kaplar. (Durum, yağmur
Belirtisiz Nesne: Yükleme yalın hâlde bağlanan, hiçbir zarf tamlayıcısı
hâl eki almamış nesnelerdir. Yükleme “Ne?” sorusu so- yağdığı zaman gerçekleşmiştir.)
rularak bulunur.
Ő Küçük asker, kahramanca ilerliyor. (İlerleme eylemi
̛ Örnek: zarf tamlayıcısı

Ő Betül , yeni bir elbise almış. (Ne almış?) kahramanca yapılmıştır.)
özne belirtisiz nesne
Ő İstanbul'a hızlı trenle gitti. (Gitme eylemi hızlı tren
Ő Ablam , her gün gazete okur. (Ne okur?) zarf tamlayıcısı
özne belirtisiz n. vasıtasıyla gerçekleştirilmiştir.)