Page 119 - 8. SINIF VIP T.C. İNKILAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

¦ ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE § 1 11919

* Koruyucu Gümrük Politikası ile yerli üretimin * 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, çok zor
arttırılmasına, dış alımın azaltılmasına çalı- şartlarda olan, yıpratıcı bir savaştan çıkan
şılmıştır. 1 Temmuz 1926’da Kabotaj Kanunu Türkiye’yi olumsuz etkilemişti. Kriz döne-
sayesinde Türk sularında ve kıyılarında yük ve minde ekonomik bir durgunluk yaşanmıştı.
yolcu taşıma hakkı sadece Türk gemicilerine
verilmiştir. * Tarım ürünleri fiyatlarının hızla düşmesi,
sanayi ürünlerinin fiyatlarının artması, ülke-
N nin ihracatının ve döviz gelirlerinin azalma-
NOTOT
y Kapitülasyonların kaldırılmasıyla büyük sına neden olmuştu.
oranda sağlanan ekonomik bağımsız-
lık Kabotaj Kanunu ile tamamlanmıştır. * Petrol fiyatlarının yüksek, tarımsal ürün
EDİTÖR YAYINLARI
Denizlerimiz ve karasularımız millileştirilerek fiyatlarının düşük olması nedeniyle makineli
bağımsızlığımız pekiştirilmiştir. tarım yapılamaz hale geldi.

* 1938 yılında deniz ticaretini geliştirmek için * Türkiye, dış borçlarını ödemekte zorlanmıştı.
1933’te Paris’te yeni bir antlaşmayla borç-
Denizbank kurulmuştur. Denizciliğin gelişme-
sinde Kabotaj Kanunu’nun kabulü ve Deniz lar yeniden yapılandırılmıştı.
Bankasının kurulması dışında Türkiye Seyri- * Türkiye, ekonomik krizin etkilerini ortadan
sefain İdaresi düzenlenmiş ve Devlet Deniz kaldırmak için bazı tedbirler aldı. 1930’da
Yolları Genel Müdürlüğü kurulmuştur. Merkez Bankası kuruldu. 1934’te I. Beş Yıllık
* 1930 yılında Türk parasının değerini korumak Sanayi Planı uygulamaya konuldu.
ve nakit para ihtiyacını sağlamak için Merkez * Birçok tüketim malının ithalatına yasak geti-
Bankası kurulmuştur. rildi ve gümrük vergileri artırıldı.

1929 DÜNYA EKONOMİK BUNALIMI Bu yolla dış ticaret dengesini sağlamak ve
*
* İki dünya savaşı sırasında tam üç büyük yerli üreticiyi korumak amaçlandı. Temel
ekonomik durgunluk ve daralma dönemi tüketim mallarındaki fiyat artışını önlemek
yaşanmıştır. Ancak yaygınlığı, şiddeti ve amacıyla Toprak Mahsulleri Ofisi ve Petrol
sonuçları açısından 1929’ daki büyük buhran Ofisi açıldı. 1929’da Milli İktisat ve Tasar-
bunlar arasında en sarsıcı olanıdır. 1929’da ruf Cemiyeti kurularak yerli malı kullanımı
ABD’de başlayıp tüm dünyayı kasıp kavu- yaygınlaştırılmaya ve halkta tasarruf bilinci
ran ve etkileri 1932 yılına kadar devam eden oluşturulmaya çalışıldı.
Dünya Ekonomik Bunalımı Türkiye’de libera-
lizm (serbest ekonomi) modelinin durdurulma- * 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı, Türkiye eko-
sına ve devletçilik modeline geçilmesine neden nomisi için önemli bir dönüm noktası oluştur-
olmuştur. muştur. Ekonomik bunalım etkisini daha çok
dış ticarette göstermiştir.
* Bunalımın etkisi ile uluslararası ticarette
ortaya çıkan daralma Türkiye’yi de etkilemiş * Alınan tedbirlerle ve uygulanan planlı eko-
ve Türkiye’yi korumacı devlet iktisat politika- nomik politikalarla bunalım daha az hasarla
larına yönlendirmiştir. atlatılmıştır.