Page 117 - 8. SINIF VIP T.C. İNKILAP TARİHİ ve ATATÜRKÇÜLÜK KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

¦ ATATÜRKÇÜLÜK VE ÇAĞDAŞLAŞAN TÜRKİYE § 1 11717

* Mustafa Kemal güçlü ve bağımsız bir eko- » El işçiliği ve küçük imalattan süratli bir şekilde
nomiye sahip olmadan siyasi bağımsızlığımızı fabrikaya ve büyük işletmeye geçilmelidir.
kazanmanın ve bunu sürdürmenin mümkün » Devlet özel sektör tarafından gerçekleşti-
olmadığını görmüştür. Bu nedenle 1923 yılı rilemeyen yatırımlara öncülük edecektir.
başlarında çıktığı yurt gezisi sırasında yap- » İşletmelere kredi sağlayacak bir devlet
tığı konuşmalarda bu konuyla ilgili düşün- bankası kurulmalıdır.
celerini “Yeni Türk devleti, temellerini süngü
ile değil, süngünün de dayandığı ekonomi ile » Sanayi teşvik edilmelidir.
kuracaktır.” sözleriyle özetlemiştir. » Yerli malı kullanılması ve tasarruf özendi-
rilmelidir.
EDİTÖR YAYINLARI
* Mustafa Kemal’in yukarıda belirtilen görüş- » Dış rekabete dayanabilmek için sanayinin
leri doğrultusunda Lozan’da kapitülasyonla-
rın kaldırılması için mücadele verilirken ülke toplu ve bütün olarak kurulması gerekir.
içinde de milli ekonominin kurulması yolunda » Sendika hakkı tanınmalıdır.
önemli adımlar atıldı. Bu amaçla 17 Şubat » Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınıl-
1923’te İzmir’de I. Türkiye İktisat Kong- malıdır.
resi toplandı. Başkanlığını Kâzım Karabe- » Demir yollarının kısa sürede yapılmasına
kir Paşa’nın yaptığı ve Mustafa Kemal’in de başlanmalıdır.
hazır bulunduğu bu kongreye tüccar, sana- » Kredi sağlamak amacıyla bankalar kurul-
yici, esnaf, çiftçi ve işçileri temsilen 1135 malıdır.
üye katıldı.
* Kongrede alınan kararların uygulamalarına
* Mustafa Kemal, İzmir İktisat Kongresi örnekler:
açılışında yaptığı konuşmada yabancılara » 1924'te Türk İş Bankası ve Türk Taş
tanınan ekonomik ayrıcalıkların Osmanlı Kömürü Kurumu açıldı. 1925'te Türk Sanayi
Devleti’ni çöküntüye uğrattığını anlattı. ve Maadin Bankası, Türk Tayyare Cemiyeti
Kongrenin ekonomik kalkınma çarelerini ara- (Türk Hava Kurumu) kuruldu ve Ticaret ve
mak ve milletimizi mutluluğa ulaştırmak için Sanayi Odaları Kanunu kabul edildi. 1926'da
izlenecek yolları bulmak amacıyla toplandı- Uşak Şeker Fabrikası ve Kayseri Uçak Fabri-
ğına dikkat çekti. Milli bir ekonomi kurmanın kası açıldı. 1927'de Teşvik-i Sanayi Kanunu
gerekliliği ile birlikte yabancı sermayeye de çıkarıldı. 1930'da Ankara’da Sanayi Kong-
karşı olmadığını ve yabancı sermayenin Türk resi toplandı. 1933'de Sümerbank kuruldu.
yasalarına uymak koşuluyla ülkemize gelebile- 1934'te I. Beş Yıllık Sanayi Plânı uygulamaya
ceğini belirtti.
konuldu. 1935'de Maden Tetkik Arama Ensti-
* 4 Mart 1923’te sona eren Türkiye İktisat tüsü ve Etibank kuruldu. 1936'da Türkiye’de
Kongresi’nde bütün meslek gruplarının katı- ilk tank imalatı gerçekleştirildi. 1937'de II.
lımıyla önemli kararlar (Misak-ı İktisadi/Milli Beş Yıllık Sanayi Planı yapıldı. 1939'da Kara-
And) alındı. Bu kararların başlıcaları şunlardır: bük Demir ve Çelik Fabrikası ve Kırıkkale

» Ham maddesi yurt içinden temin edilen Barut Fabrikası açıldı. 1945'de Ankara’da
sanayi dalları kurulmalıdır. Türkiye’nin ilk uçak motoru fabrikası kuruldu.