Page 129 - 8. Sınıf Fen Bilimleri Defterim

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 4: MADDE VE ENDÜSTRİ

MADDENİN ISI İLE ETKİLEŞİMİ

Öz Isı

Isı: Sıcaklıkları farklı iki madde arasında alınıp verilen enerjiye ısı denir.
Q Isı; maddeyi oluşturan taneciklerin sahip oldukları hareket enerjilerinin toplamıdır. Isının birimi kalori veya Joule’dür.

Q Sıcaklıkları farklı birbirine temas eden iki madde arasında ısı alışverişi olur.
Q Isı kalorimetre kabı ile ölçülür.
Q Temas eden iki maddenin sıcaklığı birbirinden farklı ise sıcaklığı yüksek olan madde sıcaklığı düşük olan maddeye ısı verir.
Q Isı veren maddenin sıcaklığı azalırken ısı alan maddenin sıcaklığı artar.

Q Isı alışverişi maddelerin sıcaklıkları eşitleninceye kadar devam eder.
Q Bu sıcaklığa denge sıcaklığı denir.
Q Sıcaklıkları aynı olan maddeler arasında ısı alışverişi olmaz.
Sıcaklık: Maddeyi oluşturan tanecikler çarpışarak birbirine enerji aktarırlar. Taneciklerin hepsi aynı enerjiye sahip değillerdir
ve çarpışmalarda bu enerji değişebilir.

Q Maddeyi oluşturan taneciklerin ortalama hareket enerjisinin göstergesine sıcaklık adı verilir.

Q Sıcaklık termometre ile ölçülür. Sıcaklık bir enerji türü değildir.
Q Sıcaklık birimi olarak genellikle derece Celsius (°C) kullanılır.

Isı Sıcaklık

Q Enerji çeşididir. Q Enerji çeşidi olmayıp bir ölçümdür.
o
Q Birimi Joule (J) ya da kaloridir (cal). Q Birimi Celsius derecedir ( C).
Q Kalorimetre kabı ile ölçülür. Q Termometre ile ölçülür.

Q Maddeler arasında alınıp verilir. Q Maddeler arasında alınıp verilemez.
Q Madde miktarına bağlıdır. Q Madde miktarına bağlı değildir.

o
Öz Isı: Bir maddenin 1 gramının sıcaklığını 1 C arttırmak için gereken
Öz Isı
ısıya öz ısı denir.
Q Her maddenin ayrı bir öz ısı değeri vardır. Bu nedenle öz ısı madde- Madde J/g °C Cal / g °C
ler için ayırt edici bir özelliktir. Maddenin cinsine bağlıdır.
Su 4,18 1
Q Öz ısı “c” sembolü ile gösterilir.
Alkol 2,54 0,61
o
o
Q Öz ısı birimi J/g C veya cal/g C dir.
Zeytinyağı 1,9 0,47
o
Q 1 gram suyun sıcaklığını 1 C artırmak için gerekli olan ısı miktarı 1 Demir 0,46 0,11
o
o
kalori (cal) dir. 1 cal/g C = 4,18 J/g C
Bakır 0,37 0,088
Q Elektrikli radyatörlerde sıvı olarak su yerine yağ kullanılır. Bunun Cıva 0,12 0,029
nedeni yağın öz ısısının suyun öz ısısından küçük olmasıdır. Radya-
tördeki sıcaklık artışı daha hızlı gerçekleşir ve daha az ısı ile sıcak- Oksijen 0,92 0,2201
lık çabuk yükseltilir. Alüminyum 0,91 0,22
Q Tabloda bazı maddelerin öz ısı değerleri verilmiştir.

128 8. Sınıf Fen Bilimleri