Page 90 - 7. SINIF DUBLEKS TÜRKÇE DEFTERİM

ÖZETİN ÖZETİ 7. Bölüm: Parçada Anlam - 1

ANLATIM BİÇİMLERİ

Öyküleyici Anlatım (Öyküleme) Betimleyici Anlatım (Betimleme)

Q Herhangi bir olayı; zaman, mekân ve kişi unsurlarıyla Q Tasvir edici anlatım da denen bu anlatım biçiminde,
birlikte kronolojiye uygun olarak anlatma esasına anlatılanların sözcüklerle göz önünde canlandırılması
dayalı anlatım türüdür. amaçlanır.

Q Durağanlık söz konusu değildir, sürekli bir hareket var- Q Anlatımda gözlem ve ayrıntılardan yararlanılarak
dır. Amaç, okuyucuyu olayın içinde yaşatmaktır. metinde anlatılanlar somutlaştırılır. Niteleyici sözcük-

» Van Gölü’nde kıyıya 5 km uzaklıktaki bir ada keşişlere lerden (sıfat, zarf) ve beş duyudan sıklıkla yararlanılır.
verilmiş. Bu adaya keşişlerden başkası ayak basmazmış. » Çam ağaçlarının arasından geçerek ulaştığımız bu ev
Adanın karşı kıyısında da yalnız yaşayan bir delikanlı tamamen ahşaptan oluşuyordu. Zaten doğayla bu kadar
varmış. Delikanlı gündüzleri gölde avladığı balıkları yer, iç içe olan bir yerde beton evlerin olması düşünülemezdi.
sonrasında saatlerce yüzermiş. Çok iyi bir yüzücüymüş. İki katlı bu evde üç oda vardı. Odalar sade bir şekilde
Günün birinde yüzerek adaya varmış ve burayı görmeye döşenmişti ve yer yer de yağlı boya tablolar asılıydı.
karar vermiş.
Parçadaki mekân sıfatların çokça kullanılmasıyla okurun
Parçada genç bir adamın yüzerek Van Gölü’ndeki bir adaya gözünde canlandırılabilir hâle getirilmiştir. Evin fiziksel
çıkışı anlatılmıştır. görünümü ayrıntılı anlatılmış, sözcüklerle resim yapılmıştır.

Açıklayıcı Anlatım (Açıklama) Tartışmacı Anlatım (Tartışma)
Q Herhangi bir konu hakkında okuyuculara bilgi vermek, Q Yazarın kendi fikirlerini dile getirdiği veya bazı fikirlere
onları aydınlatmak amacıyla çeşitli açıklamaların yapıl- karşı çıktığı anlatım türüdür.
dığı anlatım türüdür.
Q Eleştirel bir dil kullanılır. Yazılış amacı okurun düşüncele-
Q Nesnel cümleler, sade ve anlaşılır bir dil kullanılır. Yazar rini değiştirmektir.
duygularına yer vermez.
» Şiirin diğer tüm edebi türlerden üstün olduğunu savu-
» Hurma ağacının boyu 15-20 metreyi bulur. “Ayağı suda, nanlar var. Bence edebi türleri kıyaslayarak bunların
tepesi ateşte” diye nitelenen bu ağaç hem nemli top- birbirinden üstün olup olmadıklarını söylemek boş bir
rak hem de kuvvetli güneş ister. Etli, tatlı ve besleyici uğraştır. Çünkü şiir okurken hissettiğimiz duygu yoğun-
meyveleri vardır. On ikinci aya doğru meyve verir. Odunu luğunu bir tiyatro oyununda bir romanda ya da bir
yakacak olarak işe yarar, yapraklarından sepet yapılır. hikâyede hissetmememiz için hiçbir sebep yoktur.
Parçada hurma ağacının fiziksel özellikleri, yetiştirilme Parçanın başında karşı çıkılan görüş (şiirin diğer edebi tür-
koşulları, meyve verme zamanı, kullanım alanları nesnel bir lerden üstün olduğu) verilmiştir. Daha sonra kişi bu konu-
anlatımla açıklanmıştır. daki düşüncelerini eleştirel bir dille açıklamıştır.

DUYULARDAN YARARLANMA

Q Çevremizdeki somut varlıkları beş duyumuzla algılarız. Bu duyular ve duyu organları: görme (göz), koklama (burun), dokunma
(deri), işitme (kulak), tatma (dil). Parçada duyulardan yararlanılarak anlatılanların somutlaştırılması amaçlanır. Duyulardan
yararlanma daha çok betimleyici anlatım biçimiyle kullanılır.
» Sude küçük ayıcığının düğmesine bastıkça “Anneciğim seni çok seviyorum.” cümlesini duymakta ve bu cümleyi her duydu-
ğunda kahkaha atmaktadır. Bu durum Sude’nin annesini çok eğlendirmekte ve küçük kızını ona daha da tatlı göstermek-
tedir. O kahkaha attıkça annesi de onu öpmekte ve o mis gibi cennet kokusunu içine çekmektedir. Bir taraftan da keyfi
yerinde olduğundan tadı tatlımsı olan mamasını da ona yedirmeye çalışmaktadır.

Görme: Küçük Koklama: Sude’nin Dokunma: Annenin Sude’yi İşitme: Ayıcığın çıkardığı Tatma: Tadı tatlımsı
ayıcık kokusu öpmesi ses olan mama

90 Markaj Yayınları / 7. Sınıf Türkçe
MARKAJ YAYINLARI