Page 209 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Sürtünme Kuvveti

• Sürtünme kuvvetinin zorlayıcı ve engelleyici etkisini azaltmak için bazı önlemler alınır�

› Basketbol ve voleybol sahalarının zeminleri hareketi kolaylaştıracak zeminlerle kaplanır�
› Sürtünen yüzeylerin arası yağlanabilir� Bisiklet zincirleri ara sıra yağlanarak aşınması önlenir�

› Sürtünen yüzeyler arasına tekerlek bırakılarak cisimlerin kolay hareket etmesi sağlanabilir�
› Sürtünme kuvvetini arttırmak için yüzey pürüzlülüğü arttırılabilir�

› Haltercilerin müsabaka başlamadan önce halterin kaymaması için ellerine toz sürmesi sürtünme kuvvetini
arttırmak içindir�

EDİTÖR YAYINLARI
› Kibrit ve çakmak bulunmadan önce odun parçalarını birbirine sürterek ateşi yakmada da sürtünme kuvvetinden
yararlanılmıştır�
› Büyük kütleli cisimlerin hareketini kolaylaştırmak için sürtünme kuvvetinin azaltılmasında kayarak ilerleme yeri-
ne dönerek, yuvarlanarak hareket ettirme tercih edilir� Bu da tekerleğin kullanım amaçlarından biridir�

HA
HAVA VE SUYUNVA VE SUYUN CİSİMLERİN HAREKETİNE ETKİSİ CİSİMLERİN HAREKETİNE ETKİSİ
• Havada hareket eden bir cisimle hava arasında uygulanan sürtünme kuvvetine

hava direnci denir� Uçağın hareketinin yönü
• Cisimlerin hava ile temas eden yüzeyi genişledikçe hava direnci de o kadar fazla
olur� Bu durum da cismin hareketini yavaşlatır�

Hava direncinin yönü
› Paraşüt ile atlayan kişinin havayla temas eden yüzeyinin büyük olması se-
bebiyle yere inmesi daha güvenlidir� Bundan dolayı paraşüt kullanan kişilerin
yerden belli bir yükseklikte mutlaka paraşütlerini açmaları gerekir�

• Su ile varlıkların yüzeyleri arasında oluşan sürtünme kuvvetine su direnci denir�
• Oluşan bu sürtünme kuvveti temas yüzeyleri ile doğru orantılıdır� Yani temas yüzeyi artıkça sürtünme kuvveti de
artar�

Geminin hareketinin yönü

Su direncinin yönü

› Suda yaşayan canlıların vücutları su direncinden en az etkilenecek şekildedir�
› Dalgıçların kullandıkları özel kıyafetler, gemilerin ön kısımlarının “V” şeklinde olması suda yaşayan canlılardan
esinlenerek tasarlanmıştır�

› Suda yaşayan balıkların vücutlarında bulunan kaygan pullar su ile olan sürtünmeyi en aza indirir�
› Su taşıtı olarak kullanılan bot, kayık, gemi ya da yatların önden görünüşü “V” harfi şeklindedir� Bunun amacı
sürtünme kuvvetini azaltmaktır�

› Balık adam olarak bilinen dalgıçların yüzerken kullandıkları elbiseler de sürtünme kuvvetini azaltıcı görev görür�

Fen Bilimleri / 2. Ünite 209