Page 208 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

Sürtünme Kuvveti

SÜRTÜNME KUVVETININ ÖZELLIKLERI
SÜRTÜNME KUVVETININ ÖZELLIKLERI
• Cisim ile yüzey arasında, cismin hareketini kolaylaştıran ya da zorlaştıran etki- Hareket yönü

ye sürtünme kuvveti denir�
• Sürtünme kuvveti cismin hareketinin tersi yönündedir� Uygulanan

kuvvet
• Aynı yüzeyde hareket eden iki cisimden kütlesi büyük olana daha fazla sürtün-
Sürtünme
me kuvveti etki eder� kuvveti

› B cismine etki eden sürtünme kuvveti daha fazladır� Çünkü; kütle art- 5 kg 20 kg
tıkça sürtünme kuvveti artar� Kütle azaldıkça sürtünme kuvveti aza-
• EDİTÖR YAYINLARI
lır� Bu durumda B cismini çekmek için daha fazla kuvvet uygulamak A B
gerekir�
• Pürüzlü yüzeylerde; girinti ve çıkıntı fazladır�
• Cismin hareket ettiği yüzeyde bulunan tümseklerin veya çukurların fazlalığı yani yüzeyin pürüzlü olması cismin

hareketini zorlaştırır ve cismi yavaşlatır�
• Pürüzlü yüzeylerde cisimlere daha fazla sürtünme kuvveti etki eder�
• Pürüzlü yüzeylerde hareket etmek ya da cisimleri hareket ettirmek daha zordur�

Sürtünme Kuvvet
Kuvveti
Pürüzlü Yüzey

• Kaygan (az pürüzlü) yüzeylerde girinti ve çıkıntı daha azdır�

• Pürüzsüz yüzeylerde cisimlere daha az sürtünme kuvveti etki eder�
• Pürüzsüz yüzeylerde cisimlerin hareket etmesi daha kolaydır�
• Cisimlerin hareket ettiği yüzeyin pürüzsüz olması cismin hareket doğrultusunda fazla yol almasını sağlar�

Kuvvet
Sürtünme
Kuvveti
Pürüzsüz Yüzey

Pürüzlü ya da az pürüzlü yüzeylere sahip cisimlerin günlük yaşantımızda olumlu veya olumsuz etkileri şunlardır;
› Pürüzlü yüzeylerde yürümek az pürüzlü yüzeylerde yürümekten daha güvenli ve korunaklıdır�
› Sürtünme kuvvetinin fazla olduğu yerlere yani pürüzlü yüzeylere bırakılan cisimler olduğu yerde kalır�

› Kışın, kar ve buzlanmanın görüldüğü yerlerde araçların tekerleklerine takılan zincir sürtünme kuvvetini arttıra-
rak araçların kaymasını engeller�

› Kışın kullanılan bot ve çizmelerin pürüzlü alt yüzeyleri sayesinde kar kazaları en aza indirilir�
› Araçlar pürüzlü yüzeylerde daha fazla yakıt tüketir�

› Dişli sisteme sahip makinelerde pürüzlü yüzeylerin birbiriyle etkileşmesinden dolayı parçalar aşınıp zamanla
fonksiyonunu yitirir�

› Makine parçalarının birbirine sürtünmesi sonucu aşınmalarla oluşan sesler gürültü kirliliğine neden olur�

208 Fen Bilimleri / 2. Ünite