Page 163 - 5. SINIF VIP TÜM DERSLER KONU ANLATIMLI - EDİTÖR YAYINLARI

3. Tema

VARLIKLARIN SAYILARINA GÖRE ISIMLER ISIMLER ILE FIILLERIN AYRIMI

Tekil Isimler Isimler
• Çoğul eki (-ler / -lar) almamış, aynı türden tek bir varlı- • İsimler; canlı ya da cansız varlıklara, yerlere, kavram-
ğı karşılayan adlara tekil isimler denir� lara verilen adlardır�

̛ Örnek: Ağaç, ev, dolap, yüz, kış, televizyon��� • İsimleri çevremizdeki her şeyin adı olarak görev ya-
pan sözcükler şeklinde niteleyebiliriz�

Çoğul Isimler • Eşya, araba, motor, aşk, sevgi, düşünce, ders, sınav,
• Çoğul eki (-ler / -lar) alabilen, aynı türden birden çok defter, kitap vb�
EDİTÖR YAYINLARI
varlığı karşılayan adlara çoğul isimler denir�
Fiiller
̛ Örnek: Ağaçlar, evler, dolaplar, yüzler, kışlar���
• Fiiller ise çevremizdeki canlı cansız varlıkların, nes-
nelerin yaptıkları hareketlere, işlerine, durumlarına
Topluluk Isimleri verilen adlardır�
• Biçimce tekil, anlamca birden çok varlığı karşılayan • Yaptığımız hareketler, işler birer fiil ya da diğer adı ile
adlara topluluk isimleri denir� eylemdir�

̛ Örnek: Orman, aile, meclis, sürü, kafile, ordu, ulus, • Konuşmak, yazmak, yürümek, anlatmak, durmak, ça-
kurul��� lışmak, dinlemek vb�

VARLIKLARIN OLUŞUNA GÖRE ISIMLER Isimler ile Fiillerin Farkları

Somut Isimler › Fiiller tek başlarına ifade edilirken -mek / – mak
• Duyu organlarımızla algılayabildiğimiz varlıklara veri- eki ile birlikte söylenir� Bu eke “mastar eki”, fii-
len adlara somut isimler denir� lin bu şekline de “fiilin mastar hâli” denir� Yaz-
mak, vermek gibi�
̛ Örnek: Hava, su, çiçek, çocuk, bisiklet, top, gaz,
elma, klavye, parmak… › İsimler bu mastar ekini alamazlar� Bu yüzden
cümle içerisinde bir sözcüğün isim mi fiil mi
Soyut Isimler olduğunu anlamakta zorlanırsak sözcüğün kö-
• Zihnimizde tasarladığımız, duyu organlarımızla algı- küne -mek / -mak eki getirerek isim mi fiil mi
layamadığımız varlıklara verilen adlara soyut isimler olduğunu anlayabiliriz�
denir� › “Bugün eve geldim�” cümlesinde “eve” sözcü-

̛ Örnek: Rüya, sevinç, mutluluk, keder, üzüntü, akıl, ğünün kökünü “evmek” şeklinde telafuz ede-
zekâ, ruh, melek, Tanrı, iyilik… mezken “geldim” sözcüğünün kökünü “gelmek”
şeklinde söyleyebiliriz ve “geldim” sözcüğünün
{ Not: Bir varlığın somut olabilmesi için sadece bir fiil olduğunu kolaylıkla fark edebiliriz�
duyu organımızla algılanabilmesi yeterlidir� Mesela › Bir fiilin -mek / -mak eki ile yazılmış hâline o
“hava” sözcüğünü beş duyu organımızla algılamamız fiilin mastar hâli dendiğini belirtmiştik� Fiiller
olanaksızdır� Sadece dokunma duyumuz yardımıyla
onu hissetmemiz, onun somut olarak adlandırılması cümle içerisinde mastar hâli ile kullanılmazlar�
için yeterlidir� Fiiller, köklerine gelen eklerle birlikte kullanılır�

Türkçe / 3. Tema 163