Page 65 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-2

3. TEMA: DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI ETKİNLİK DEFTERİ

4. Düşünceyi Geliştirme Yolları
Aşağıdaki soruları paragrafların harflerini kullanarak cevaplayınız. (Bir paragraf birden fazla sorunun cevabı
Etkinlik
olabilir.)
a Dil; bir milletin kendisini ve folklorunu, iç ve dış dünyasını söz ve yazıyı kullanarak ifade ettiği, asla vazgeçilmesi
mümkün olmayan şah damarı niteliğinde bir unsurdur. Ünlü düşünür Wiitgenstein “Dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.”
ifadesindeki gerçekle, dilin sadece düşünceyi aktaran kuru bir ifade unsuru olmadığını aynı zamanda dilin, kişinin dünyayı
algılama biçimi olduğunu ifade etmektedir.

b Biyoçeşitlilik, Bilim ve Sürdürülebilirlik Enstitüsü yeni türlerin keşfine ilişkin raporunda canlı sınıflandırmalarına yüz otuz
üç yeni türün eklendiğini açıkladı. Bu türler arasında otuz altı böcek, yirmi üç balık, bir kum yosunu, bir kertenkele, bir de
vatoz yer alıyor. Başka enstitüler bu denli geniş raporlar sunmamıştı bugüne kadar.

c
Dedem evimizin güneşiydi. Her sabah, kalkar kalkmaz bize sevgi dağıtırdı. Odaya girer, kardeşimi kucağına alır, baş-
lardı dumbala yapmaya: “Dumbala yavrum dumbala! Dumbala gülüm dumbala!..”

d Yine yaz gelmiş ve okullar tatil olmuştu. Bu tatili de geçen yıllar gibi eğlenip dinlenmenin yanında okuldan kopmamak
için belirli saatlerde ders çalışarak geçirdim. Böylelikle geçmiş yıllarda olduğu gibi önümüzdeki yıla daha verimli başlaya-
cağıma inanıyorum.
e Ankara ve çevresinin tarihi, zamanımızdan üç bin yıl ötelere, tarih öncesi çağlara kadar uzanır. Hititler, Frigler, Galatlar,
Bizanslılar, sonunda da Selçuklu ve Osmanlı Türkleri ile Ankara, devir devir yüzyılları kucaklar. Ankara adı üzerine söylenen
efsane ve hikâyeler pek çok. Biz birkaçını sıralayalım: Önce Ankara adının “Anker” yani “gemi çapası”ndan geldiği söylenir
ve denir ki...

f Eğer açık denizlerde yol alan bir geminin güvertesindeyseniz bu sevimli yaratıkların kıvrak vücutlarında iki yana kanat
gibi açılmış yüzgeçleri, bir dümen gibi kullandıkları yatay kuyrukları ile dalgalar arasından ileri doğru fırlayıp dalıp dalıp çı-
karak izlenmekten ve izlemekten memnun, bir yarış tutturmuşlardır koca gemiyle.

g Edebiyat; olay, düşünce, duygu ve hayalleri dil aracılığı ile estetik bir şekilde ifade etme sanatıdır. Bazı edebiyat eser-
lerinde gerçeklik, kurmaca gerçeklik şeklindedir. Eseri ortaya koyan sanatçı gerçek hayattan esinlendiği olaylar ya da fikirler
ile kendi kafasındakileri harmanlar. Bunun sonucunda eserler hem gerçek hayattan, hem de sanatçının duygu, düşünce ve
hayallerinden izler taşır.

h İnsanın en asil uzvu hangisidir, diye sorsalar; hepimizin vereceği cevap beyin olur galiba! Hâlbuki, beyinden daha
yüksek ve hatta insanı diğer yaratıklardan ayıran ve onu bütün hayvanlara nazaran üstün bir konuma çıkaran beyin değil,
sadece elinin baş parmağı imiş. Baş parmağın diğer parmaklarla birleşip iş görebilecek bir durumda olmasıdır ki insana
asırlar üzerinde üstünlük imkânı veriyor.

i Ormanlar, dünyamızın akciğerleri gibidir. Ağaç ve ormanın insan hayatına doğrudan ve dolaylı o kadar çok faydası
vardır ki... Aklıma gelen birkaçını sıralayayım isterseniz. O zaman ne demek istediğimi anlamış olursunuz. Tabiatın harika,
sessiz süpürgeleri ormanlar yaratılmasaydı yaşadığımız dünya tozdan geçilmeyecekti. 1000 m² ladin ormanı yılda 32 ton,
kayın ormanı 68 ton ve çam ormanı ise 30-40 ton tozu hüp diye emebilir ve havadaki zehirli gazları da filtre eder.
1. Hangi paragraflarda benzetmeye başvurulmuştur? →→

2. Hangi paragraflarda örneklendirmeye başvurulmuştur? →→

3. Hangi paragraflarda tanımlamaya başvurulmuştur? →→

4. Hangi paragraflarda karşılaştırmaya başvurulmuştur? →→

5. Sınıf Türkçe 65