Page 64 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-2

ETKİNLİK DEFTERİ 3. TEMA: DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI

3. Düşünceyi Geliştirme Yolları
Aşağıdaki kutucuklarda yer alan metinlerde kullanılan düşünceyi geliştirme yollarını (tanımlama, benzetme, kar-
Etkinlik
şılaştırma, örneklendirme) bularak üstteki noktalı yerlere yazınız.

1. 2. 3.

Anadolu Türk devlet ve mede- Betimleme; varlıkların, okuyu- Cömert insan ay gibidir, parlar.
niyetini kuranlar sadece gaziler de- cunun gözünde canlanacak şekil- Etrafındaki insanları da aydınlatır.
ğildir. Gönül erenlerinin de bunda de, resim çizer gibi anlatılmasıdır. Derin merhamet gücüyle kalabalık
büyük rolü vardır: Mevlâna, Hacı Açıklayıcı ve sanatsal olmak üzere içinde bile derhal fark edilir. Yüzü
Bektaş-ı Veli ve Yunus Emre gibi. iki başlık altında incelenir. de ruhu gibi aydınlıktır çünkü.

4. 5. 6.

Ne sakin ne muhteşem sa- Türk edebiyatında birçok ya- Yaşamda iyimserlerle kötüm-
bahlar. Marmara’nın birer siyah zar, aynı konu etrafında dolanmış- serlerin oranı ülkenin gelişmişlik dü-
gergedan gibi uyuyan adaları, de- tır. Bu durum, üslupta bir yarışa zeyiyle, dünyadaki ekonomik den-
nizin kurşunimsi maviliğine batan girdiklerini gösterir. Dolayısıyla içe- gelerin sarsılıp sarsılmamasıyla,
bu canlı arz ve uzaklardan geçen riği önemsiz görmüşler ve bu ne- doğal yıkımların olup olmamasıyla
güneşin pembe, eflatun, inci renk- denle yüzlerce eserde aynı içeriğe yakından ilgilidir. Yaşamı yeniden
leriyle rüyalı tülleriyle renklenen yer vermişlerdir. Örneğin Leyla İle kurup biçimlendirmeye, çağdaş
ufuklar! İşte bu yeni doğan parlak Mecnun, Kerem ile Aslı, Ferhat ile anlayışlarla örgütleyip geliştirmeye
sabahla beraber bende bir şey do- Şirin vb. hikâyeler birçok sanatçı yetenekli olmayanlar, doğal olarak
ğuyor. tarafından yazılmış. kötümserlik batağına saplanırlar.

7. 8. 9.

Sırtında sanki kanla, altınla Ağaçlar çok uzun ömürlü olur. Fabllar, insan özelliklerini hay-
işlenmiş ağır, parıl parıl bir manto! Çınar ağacı böyle uzun yaşar. Yüz- vanlara aktararak yazılmış eğlen-
Başında vahşi ruhunun timsali gibi lerce yıllık çınarlar vardır yurdumuz- celi, ders verici veya hicvedici hikâ-
balta şeklinde kıpkırmızı tacı! Yer- da, özellikle Bursa’da. Toprağı seve- yelerdir. Bu hikâyeler genellikle şiir
de hançer gibi keskin bir gaga! rek, güneşi severek yaşarlar. şeklinde yazılırlar.

10. 11. 12.
Eşref saat, gündelik hayatı- Birikimsiz yazarlık saman ale- Konuşma ile yazma farklıdır.
mızda işlerimizin en iyi gittiği, ka- vi gibidir. Saman alevi çabucak tu- Konuşma geçicidir, yazma kalıcı.
rarlarımızın en isabetli olduğu, hü- tuşup yine çabucak söner. Yazmak Konuşma anlıktır, yazma sonsuz.
kümlerimizde asla yanılmadığımız için yeterli donanıma sahip olma- Yazıya geçirilen her şey olduğu gibi
saattir. Sabahleyin 9’da mı, akşam yan birikimsiz yazarlar da parlamış korunur. Konuşmada ise her şey
7’de mi gelir; gün ortasında mı, olsalar bile elbet bir gün saman anlıktır ve akılda kalan kadarıyla
gece yarısında mı teşrif eder, bilin- alevi gibi sönüp giderler. Saman vardır, bir belgeyle somutlaştırıla-
mez. Ama o gelince en çetin mese- alevi gibi sönüp gitmek istemiyorsa maz. Bu yüzden “Konuşma geçici-
lelerinizi tereyağından kıl çeker gibi yazarlar, kendilerini geliştirmeliler dir, yazma kalıcıdır.” dedik yazımı-
hâlleder. ve donanımlı olmalılar. zın başında.

0 - 5 GELİŞTİRİLMELİ 6 - 8 ORTA 9 - 11 İYİ 12 MÜKEMMEL
Doğru Doğru Doğru Doğru

64 5. Sınıf Türkçe