Page 13 - 5. Sınıf Süreç Odaklı Türkçe Defterim Fasikül-2

2. TEMA: GEÇİŞ VE BAĞLANTI İFADELERİ HIZLI BAKIŞ

Geçİş ve BaĞlantı İfadelerİ

Q Yazılı ve sözlü anlatımlarda çeşitli geçiş ve bağlantı ifadeleri kullanılır. Bu ifadeler cümlelerde çeşitli işlevlerde kullanılır.
Q Kullanılan ifadelerden bir düşünceden başka bir düşünceye geçileceğini ifade eden sözcük ya da sözcük grupları “geçiş
ifadeleri” olarak adlandırılır.
» Ama, fakat, lakin, ancak, yalnız, ya da, oysaki, rağmen, buna rağmen, yani, başka bir deyişle, özellikle, ilk olarak, son
olarak, öte yandan vb.
Q Metin içerisinde yer alan sözcükleri, sözcük gruplarını ya da cümleleri birbirine bağlama görevinde kullanılan ifadeler de
“bağlantı ifadeleri” veya “bağlayıcı ifadeler” olarak adlandırılır.
» Örneğin, mesela, ve, bu yüzden, bundan dolayı, sonuç olarak, hem ... hem, ya ... ya, hem de, aynı zamanda, bununla
birlikte, açıkçası, kısacası vb.

İŞLEVLERİNE GÖRE GEÇİŞ VE BAĞLANTI İFADELERİ KULLANILAN CÜMLELER

Düşüncenin Yönünü Değiştirme veya Zıtlık İşlevi: Özetleme İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler düşüncenin yönünü özetleme işleviyle kullanılmıştır.
değiştirme veya zıtlık işleviyle kullanılmıştır. » Kalpaklılar adlı eserde işgal altındaki İzmir, İstanbul,
» Mahallenin serseri takımındaydı ama pırlanta gibi bir Anadolu’nun ayaklanması anlatılmıştır özetle Türk mille-
kalbi vardı. tinin bağımsızlık mücadelesi ele alınmıştır.
» Üniversiteye kaydını yapmıştı fakat okulla ve derslerle » Önce parka, sonra da markete gittim; kısacası günlük

alakası yoktu. rutinlerimizi gerçekleştirdik.
» Hafta sonu sinemaya gidecektik lakin beklediğimiz film Sonuç Bildirme İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili
gösterime girmedi. ifade sonuç bildirme işleviyle kullanılmıştır.
» Kursa gitti ancak Almancayı öğrenemedi. » Evden geç çıktı, trafiğe takıldı ve okula yetiştiğinde
» Düzenli bir iş hayatı vardı buna rağmen birikmiş bir kuruş kapılar kapanmıştı. Sonuç olarak sınava giremedi.
parası yoktu.
Örnekleme İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler
» Herkes internetin zararlarından bahsediyor oysaki bir-
çok faydası da var. vurgulama işleviyle kullanılmıştır.
» Okulu dereceyle bitirdi ne var ki istediği bölüme yerleşe- » İnsanların statüsü değişebilir. Mesela dün torbasıyla
medi. eskicilik yapan biri, bugün özel arabasıyla tiyatroya geli-
yor.
» Hayvanları çok ama çok seviyorum yalnız hiçbir hayvanı
evde besleyemiyorum. » Kişi kendi konumunu kendi belirler. Örneğin evdeki sta-
tüsü, işteki saygınlığı hep kendi elinde olan şeylerdir.
Ekleme İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler
ekleme işleviyle kullanılmıştır. Vurgulama İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifade-
ler vurgulama işleviyle kullanılmıştır.
» Hayal resim ve müzik derslerinde çok öz güvenli tavırlar
sergiliyordu. » İstanbul’da denize yakın evlerde özellikle yalılarda fahiş
kira bedelleri söz konusuydu.
» Şiire dair hem bilgisi hem de tecrübesi fazla olan bir
şairdi. » Semiha Hanım sadece otele gelen müşterilerle ilgileni-
yordu.
» Tüm işi tek başına yapmış bununla birlikte çayın yanına
kek de yapmış. Açıklama İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili ifade
Seçenek Belirtme İşlevi: Aşağıdaki cümlelerde altı çizili açıklama işleviyle kullanılmıştır.
ifade seçenek belirtme işleviyle kullanılmıştır. » Nezaket kurallarından biri de mahremiyete özen göster-
» Üniversite tercihlerinde ya İstanbul’u ya da Ankara’yı mektir. Açıklamak gerekirse mahremiyet, özel yaşamın
yazabilirsin. gizliliği demektir.

5. Sınıf Türkçe 13