Page 15 - 11. SINIF COĞRAFYA KAZANIM ODAKLI ve BECERİ TEMELLİ SORU BANKASI

ÖZETİN ÖZETİ ÜNİTE 2: BEŞERİ SİSTEMLER

türkİye’de ekonomİ

Türkiye’nin Ekonomi Politikaları

1923 - 1929 Dönemi 1930 - 1950 Dönemi

Q Cumhuriyet kurulduktan sonra ekonomik kal- Q 1933 yılında Sümerbank kurulmuştur. Özel ser-
kınmanın sağlanması için ilk önce 17 Şubat 1923 maye birikiminin yetersizliği nedeniyle Türkiye’de
yılında İzmir İktisat Kongresi toplanmıştır. 1933 yılında devletçilik yoluyla sanayileşme politi-
Kongrede; devletin ekonomiyi özendirici ve düzen- kasına geçilmiştir.
GİRİŞ YAYINLARI
leyici olarak etkili olması kararlaştırılmış, siyasi Q Planlı sanayileşmeyi sağlamak için 1933’te I. Beş
bağımsızlığın ekonomik bağımsızlıkla güçlendirilmesi Yıllık Kalkınma Sanayi Planı hazırlanmış ve 1934
hedef alınmıştır. yılında bu plan uygulanmıştır.
Q 1925 yılında aşar vergisi kaldırılmış, 1926 yılında Q 1938 - 1942 yılları arasında da II. Beş Yıl-
tarımda makineleşmenin sağlanması için teşvikler lık Sanayi Planı yapılmış ancak II. Dünya Savaşı
verilmiştir. nedeniyle bu plan gerçekleşmemiştir. Bu dönemde

Q Sanayi kuruluşlarının teşviki ve korunması için savaşın etkisiyle yatırımlar azaltılıp kaynaklar
1927 yılında Teşvik-i Sanayi Kanunu ve 1929 daha çok savunma amaçlı kullanılmıştır.
yılında ise Gümrük Kanunu çıkarılmıştır.
Q Milli Ekonomiyi Koruma Kanunu çıkarılmıştır.
Q 1929 yılında yerli malların ülke içindeki payını art- Q 1947 yılında hazırlanan liberal karakterli kalkınma
tırmak için yabancı mallara yüksek gümrük vergi- planı 1948 - 1952 yılları arasında uygulanmıştır.
leri konulmuştur.

1950 - 1960 Dönemi 1960'tan Sonraki Dönem

Q Bu dönemde devletin ekonomideki etkisi azalmıştır. Q 1960’tan itibaren ekonomik, sosyal ve kültürel
Q Altyapı çalışmalarına önem verilmiş, önemli kara kalkınmanın hızlanması amacı ile 30 Eylül 1960
yolları, sulama ve liman enerji projeleri hayata tarihinde Devlet Planlama Teşkilatı kurulmuştur.
geçirilmiş Türkiye adeta bir şantiyeye dönüşmüştür. Q 1980’den itibaren 24 Ocak Kararları uygulanmaya

Q Tarımda önemli gelişmeler yaşanırken sanayide konulmuştur. 24 Ocak Kararları ile Türkiye serbest
istenilen gelişme olmamıştır. ekonomi modeline geçmiştir.

Türkiye Ekonomisinin Sektörel Dağılımı

Q Ekonomide farklı iş kollarını kapsayan birimler; tarım, sanayi ve hizmet sektörleri olarak üçe ayrılır.
Q Sektörlerin ülke ekonomisindeki payı, ülkenin gelişmişlik düzeyi hakkında önemli fikirler vermektedir.
Q Örneğin; az gelişmiş ülkelerde tarım sektörünün ülke ekonomisi içindeki oranı yüksekken hizmet ve sanayi sektörünün
ülke ekonomisindeki oranı düşüktür. Gelişmiş ülkelerde ise bu durumun tam tersi söz konusudur.
Q Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye ekonomisindeki sektörlerin gayrisafi milli hasıla (GSMH) içindeki payları incelendi-
ğinde en yüksek oranın tanıma ait olduğu görülmektedir. Günümüzde bu dağılımdaki en yüksek pay hizmet sektörüne
aittir.

Q Türkiye’de ekonominin sektörlere göre dağılımı şöyledir:
5 Tarım %17,2 5 Hizmet %61,5 5 Sanayi %21,3

62 Giriş Yayınları / 11. Sınıf Coğrafya